ഹസ്താമലകസ്തോത്രം ॥

കസ്ത്വം ശിശോ കസ്യ കുതോഽസി ഗന്താ
കിം നാമ തേ ത്വം കുത ആഗതോഽസി ।
ഏതന്‍മയോക്തം വദ ചാര്‍ഭക ത്വം
മത്പ്രീതയേ പ്രീതി വിവര്‍ധനോഽസി ॥ 1॥

ഹസ്താമലക ഉവാച ।
നാഹം മനുഷ്യോ ന ച ദേവ-യക്ഷൌ
ന ബ്രാഹ്മണ-ക്ഷത്രിയ-വൈശ്യ-ശൂദ്രാഃ ।
ന ബ്രഹ്മചാരീ ന ഗൃഹീ വനസ്ഥോ
ഭിക്ഷുര്‍ന ചാഹം നിജബോധ രൂപഃ ॥ 2॥

നിമിത്തം മനശ്ചക്ഷുരാദി പ്രവൃത്തൌ
നിരസ്താഖിലോപാധിരാകാശകല്‍പഃ ।
രവിര്ലോകചേഷ്ടാനിമിത്തം യഥാ യഃ
സ നിത്യോപലബ്ധിസ്വരൂപോഽഹമാത്മാ ॥ 3॥

യമഗ്ന്യുഷ്ണവന്നിത്യബോധ സ്വരൂപം
മനശ്ചക്ഷുരാദീന്യബോധാത്മകാനി ।
പ്രവര്‍തന്ത ആശ്രിത്യ നിഷ്കമ്പമേകം
സ നിത്യോപലബ്ധിസ്വരൂപോഽഹമാത്മാ ॥ 4॥

മുഖാഭാസകോ ദര്‍പണേ ദൃശ്യമാനോ
മുഖത്വാത് പൃഥക്ത്വേന നൈവാസ്തി വസ്തു ।
ചിദാഭാസകോ ധീഷു ജീവോഽപി തദ്വത്
സ നിത്യോപലബ്ധിസ്വരൂപോഽഹമാത്മാ ॥ 5॥

യഥാ ദര്‍പണാഭാവ ആഭാസഹാനൌ
മുഖം വിദ്യതേ കല്‍പനാഹീനമേകം ।
തഥാ ധീ വിയോഗേ നിരാഭാസകോ യഃ
സ നിത്യോപലബ്ധിസ്വരൂപോഽഹമാത്മാ ॥ 6॥

മനശ്ചക്ഷുരാദേര്‍വിയുക്തഃ സ്വയം യോ
മനശ്ചക്ഷുരാദേര്‍മനശ്ചക്ഷുരാദിഃ ।
മനശ്ചക്ഷുരാദേരഗംയസ്വരൂപഃ
സ നിത്യോപലബ്ധിസ്വരൂപോഽഹമാത്മാ ॥ 7॥

യ ഏകോ വിഭാതി സ്വതഃ ശുദ്ധചേതാഃ
പ്രകാശസ്വരൂപോഽപി നാനേവ ധീഷു
ശരാവോദകസ്ഥോ യഥാ ഭാനുരേകഃ
സ നിത്യോപലബ്ധിസ്വരൂപോഽഹമാത്മാ ॥ 8॥

യഥാഽനേകചക്ഷുഃ-പ്രകാശോ രവിര്‍ന
ക്രമേണ പ്രകാശീകരോതി പ്രകാശ്യം ।
അനേകാ ധിയോ യസ്തഥൈകഃ പ്രബോധഃ
സ നിത്യോപലബ്ധിസ്വരൂപോഽഹമാത്മാ ॥ 9॥

വിവസ്വത് പ്രഭാതം യഥാ രൂപമക്ഷം
പ്രഗൃഹ്ണാതി നാഭാതമേവം വിവസ്വാന്‍ ।
യദാഭാത ആഭാസയത്യക്ഷമേകഃ
സ നിത്യോപലബ്ധിസ്വരൂപോഽഹമാത്മാ ॥ 10॥

യഥാ സൂര്യ ഏകോഽപ്സ്വനേകശ്ചലാസു
സ്ഥിരാസ്വപ്യനന്യദ്വിഭാവ്യസ്വരൂപഃ
ചലാസു പ്രഭിന്നഃ സുധീഷ്വേക ഏവ
സ നിത്യോപലബ്ധിസ്വരൂപോഽഹമാത്മാ ॥ 11॥

ഘനച്ഛന്നദൃഷ്ടിര്‍ഘനച്ഛന്നമര്‍കം
യഥാ നിഷ്പ്രഭം മന്യതേ ചാതിമൂഢഃ ।
തഥാ ബദ്ധവദ്ഭാതി യോ മൂഢ-ദൃഷ്ടേഃ
സ നിത്യോപലബ്ധിസ്വരൂപോഽഹമാത്മാ ॥ 12॥

സമസ്തേഷു വസ്തുഷ്വനുസ്യൂതമേകം
സമസ്താനി വസ്തൂനി യന്ന സ്പൃശന്തി ।
വിയദ്വത്സദാ ശുദ്ധമച്ഛസ്വരൂപം
സ നിത്യോപലബ്ധിസ്വരൂപോഽഹമാത്മാ ॥ 13॥

ഉപാധൌ യഥാ ഭേദതാ സന്‍മണീനാം
തഥാ ഭേദതാ ബുദ്ധിഭേദേഷു തേഽപി ।
യഥാ ചന്ദ്രികാണാം ജലേ ചഞ്ചലത്വം
തഥാ ചഞ്ചലത്വം തവാപീഹ വിഷ്ണോ ॥ 14॥