കളരി – 11 വിഭക്തീ രൂപങ്ങൾ. 17-5-17
വിഭക്തികളുടെ അർത്ഥങ്ങൾ എല്ലാവർക്കും നന്നായി മനസ്സിലായിക്കാണുമെന്നു വിശ്വസിക്കുന്നു. ആർക്കെങ്കിലും എന്തെങ്കിലും ബുദ്ധിമുട്ടുകളുണ്ടെങ്കിൽ പറയാൻ മടിക്കരുത്. വിഭക്തീ രൂപങ്ങൾ ശബ്ദത്തിൻറെ അന്തം, ലിംഗം, വചനം എന്നിവ യനുസരിച്ചാണെന്നു നാം മനസ്സിലാക്കിയിട്ടുണ്ടല്ലോ.
ലിംഗം മൂന്ന്- പുംലിംഗം, സ്ത്രീലിംഗം, നപുംസകലിംഗം.
വചനം മൂന്ന്- ഏകവചനം, ദ്വിവചനം, ബഹുവചനം.
അന്തം രണ്ടു വിധം – സ്വരാന്തം, വ്യഞ്ജനാന്തം. അ മുതൽ ഔ വരെയുള്ള സ്വരങ്ങളിൽ അവസാനിക്കുന്നതു സ്വരാന്തം. സ്വരാന്തത്തിന് അജന്തംഎന്നും പേരുണ്ട്. ക മുതൽ ഹ വരെയുള്ള വ്യഞ്ജനങ്ങൾ അന്തമായി വരുന്നത് വ്യഞ്ജനാന്തം. ഇതിന് ഹലന്തം എന്നും പറയും.
അജന്തം അകാരാന്ത പുംലിംഗത്തിൽ ബാല, രാമ ശബ്ദങ്ങളുടെ വിഭക്തീ രൂപങ്ങൾ നാം പരിചയപ്പെട്ടു. ദേവ, വൃക്ഷ, മുകുന്ദ, പുത്ര, ജനക, ശിവ തുടങ്ങി യവയും ഇതുപോലെ തന്നെ കണ്ടു കൊള്ളണം. ഇനിയും മറ്റ് അന്തങ്ങളിലും ലിംഗങ്ങളിലുമുള്ള നാമശബ്ദങ്ങളുടെയും സർവനാമശബ്ദങ്ങളുടെയും വിഭക്തികൾ അറിയാനുണ്ട്. അവ ധാരാളമുള്ള തിനാൽ ചില സാമ്പിളുകൾ മാത്രമേ തരാൻ കഴിയൂ. തുടർന്നുള്ള പഠനത്തിനായി എല്ലാവരും സിദ്ധരൂപമോ ശബ്ദ മഞ്ജരിയോ വാങ്ങണം. അതുപോലെ ക്രിയാരൂപങ്ങളുടെ പഠനത്തിനായി ധാതു രൂപമഞ്ജരിയും വാങ്ങണം. തൽക്കാലത്തേയ്ക്ക് ചില ഉദാഹരണങ്ങൾ പഠിച്ചു നമുക്കു മുമ്പോട്ടു പോകാം.
ആകാരാന്ത സ്ത്രീലിംഗ സീതാ ശബ്ദഃ
സീതാ സീതേ സീതാഃ
സീതാം സീതേ സീതാഃ
സീതയാ സീതാഭ്യാം സീതാഭിഃ
സീതായൈ സീതാഭ്യാം സീതാഭ്യഃ
സീതായാഃ സീതാഭ്യാം സീതാഭ്യ:
സീതായാഃ സീതയോഃ സീതാനാം
സീതായാം സീതയോഃ സീതാസു
ലതാ, മാലാ, ലജ്ജാ, രമാ etc ഇതുപോലെ.

സർവനാമങ്ങൾ:-
ദകാരാന്തഃ പും.ലിം. തദ്(അവൻ, ആ) ശബ്ദഃ
സഃ = അവൻ, ആ
സഃ തൗ തേ
തം തൗ താൻ
തേന താഭ്യാം തൈഃ
തസ്മൈ താഭ്യാം തേഭ്യഃ
തസ്മാത് താഭ്യാം തേഭ്യഃ
തസ്യ തയോഃ തേഷാം
തസ്മിൻ തയോഃ തേഷു

ദകാരാന്തഃ സ്ത്രീ ലിംഗഃ തദ് ശബ്ദഃ (അവൾ ആ)
സാ = അവൾ,ആ
സാ തേ താഃ
താം തേ താഃ
തയാ താഭ്യാം താഭിഃ
തസ്യൈ താഭ്യാം താഭ്യഃ
തസ്യാഃ താഭ്യാം താഭ്യഃ
തസ്യാഃ തയോഃ താസാം
തസ്യാം തയോഃ താസു

ദകാരാന്തഃ നപുംസകലിംഗഃ തദ്ശബ്ദഃ (അത്, ആ)
തത് = അത് , ആ
തത് തേ താനി
തത് തേ താനി
തൃതീയ മുതൽ സപ്തമി വരെ പും. ലിം. പോലെ തന്നെ.
അതായത് തേന താഭ്യാം തൈഃ Etc.
മേൽ കൊടുത്ത രൂപങ്ങൾ തൽക്കാലം മനഃപാഠമാക്കണമെന്നില്ല.
പട്ടിക നോക്കി ശരിയായ വാക്കും അർത്ഥവും കണ്ടു പിടിക്കാൻ ശീലിച്ചാൽ മതി.
സഃ രാമഃ, =അവൻ രാമൻ. സാ സീതാ = അവൾ സീതാ. തത് പാത്രം = അതു പാത്രം
തൗ രാമൗ= അവർ രണ്ടു രാമന്മാർ.. തേ സീതേ = അവർ രണ്ടു സീതമാർ
തേ രാമാഃ= അവർ രാമന്മാർ. താഃ സീതാഃ. = അവർ സീതമാർ
ഈ വാക്യങ്ങളിലെ സഃ, തൗ, തേ തുടങ്ങിയ സർവനാമങ്ങൾ ഓരോ നാമങ്ങളെ വിശേഷിപ്പിക്കുന്നതിനാൽ വിശേഷണങ്ങളും വിശേഷ്യങ്ങളും ഒരേ ലിംഗം,ഒരേ വചനം, ഒരേ വിഭക്തി ആണെന്നു കാണാം. ഇത് സംസ്കൃതത്തിലെ ഒരു. നിയമമാണ്.
വിശേഷണ വിശേഷ്യങ്ങൾ ഒരേ ലിംഗ വചന വിഭക്തിയിൽ ആയിരിക്കണം.
താഴെ കൊടുക്കുന്ന വാക്യങ്ങളിലെ നാമങ്ങളുടെയും സർവനാമങ്ങളുടെയും ലിംഗ,വചന,വിഭക്തികൾ എഴുതുക. അവ മേൽ പറഞ്ഞ നിയമം പാലിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് ഉറപ്പു വരുത്തുക. ക്രിയാപദങ്ങളുടെ പുരുഷവചനങ്ങൾ കർത്താവിൻറെ പുരുഷവചനങ്ങളോടു യോജിക്കുന്നുണ്ടെന്നും പരിശോധിച്ചു ബോദ്ധ്യപ്പെടുക. വാക്യങ്ങളുടെ അർത്ഥം സ്വയം എഴുതുക.
1. തൗ ബാലൗ ക്രീഡതഃ
2. തൗ ബാലൗ അംഗണേ ക്രീഡതഃ (അംഗണം= മുറ്റം)
3. തസ്യ വൃക്ഷസ്യ ശാഖായാം ഖഗാഃ വസന്തി(ഖഗഃ= പക്ഷി, വസ്= വസിക്കുക)
4. രാമലക്ഷ്മണൗ വിശ്വാമിത്രേണ സഹ വനം ഗച്ഛതഃ
5. തസ്യാഃ ബാലികായാഃ ഗളേ മാലേ സ്തഃ (ഗളം= കഴുത്ത്, മാലാ= മാല, സ്തഃ = ഉണ്ട്; അസ് = ഉണ്ടാകുക. അസ്തി, സ്തഃ, സന്തി)
est Paper – 1. ഉത്തരങ്ങൾ.
I ക്രിയാരൂപമുണ്ടാകുന്നതെങ്ങനെ? ധാതുവും പ്രത്യയവും ചേർന്ന്.
a. താഴെപ്പറയുന്ന ധാതുക്കളും പ്രത്യയങ്ങളും ചേർത്ത് ക്രിയാപദങ്ങളെഴുതുക.
1. ചല്+തി= ചലതി
2. ക്രീഡ്+ തഃ= ക്രീഡതഃ
3. ലിഖ്+വഃ= ലിഖാവഃ.
4. ഖാദ്+ഥഃ= ഖാദഥഃ
5. ഭാഷ്+ഇഥേ = ഭാഷേഥേ.
6. വന്ദ്+ധ്വേ= വന്ദധ്വേ
b. ധാതുവും പ്രത്യയവും വേർതിരിക്കുക.
1.പഠാമി= പഠ്+ മി
2. ഭജസേ= ഭജ്+ സേ
3. ഭാഷാമഹേ= ഭാഷ്+ മഹേ
4. ഭജേഥേ = ഭജ്+ ഇഥേ.
5. പതന്തി= പത്+ അന്തി
6.ധാവധ്വേ= ധാവ്+ ധ്വേ
II a. യോജിച്ച കർതൃപദം ചേർത്തു പൂരിപ്പിക്കുക.
1. …….വദാമഃ. വയം
2. ….. …പതസി ത്വം
3. .. .….ലഭധ്വേ യൂയം
4. …….വന്ദാവഹേ ആവാം
5. ……. ശോഭതേ സഃ, സൂര്യഃ, രാമഃ etc.
6. . ……ഭജതി. സഃ, ഭക്തഃ. Etc.
b. യോജിച്ച ക്രിയാപദം ചേർത്തു പൂരിപ്പിക്കുക. (ക്രീഡ്, ഹസ്, മോദ്, ധാവ് ഈ ധാതുക്കളിൽ ഏതെങ്കിലും ഉപയോഗിക്കാം)
1. അഹം……… ക്രീഡാമി/ മോദേ
2. ത്വം ……. ഹസസി/ മോദസേ
3. യൂയം…… ഹസഥ/ മോദധ്വേ
4. ബാലാഃ …… ധാവന്തി/ ധാവന്തേ
5. ആവാം ……. ധാവാവഃ/ മോദാവഹേ
6. യുവാം …….. ക്രീഡഥഃ/ മോദേഥേ
III തെറ്റു തിരുത്തുക. (ക്രിയയിൽ മാറ്റം വരുത്തുക)
തെറ്റ് ശരി
1. വയം യാചന്തേ -- വയം യാചാമഹേ
2. അഹം ഭജതേ -- അഹം ഭജാമി / ഭജേ
3. ബാലൗ ഖാദന്തി -- ബാലൗ ഖാദതഃ
4. ശിഷ്യൗ മോദസേ -- ശിഷ്യൗ മോദേതേ
5. യൂയം ലിഖഥഃ -- യൂയം ലിഖഥ
6. ത്വം ഭാഷതേ -- ത്വം ഭാഷസേ
IV a. സംസ്കൃതത്തിലാക്കുക.
1. കുട്ടികൾ സന്തോഷിക്കുന്നു = ബാലാഃ മോദന്തേ
2. വൃക്ഷം ഇളകുന്നു = വൃക്ഷഃ ചലതി/ കമ്പതേ
3. ഞാൻ ഭജിക്കുന്നു = അഹം ഭജാമി/ ഭജേ
4. ഞങ്ങൾ എഴുതുന്നു = വയം ലിഖാമഃ
5. നിങ്ങൾ രണ്ടു പേർസംസാരിക്കുന്നു = യുവാം വദഥഃ/ ഭാഷേഥേ
6. ബ്രാഹ്മണർ യാഗം ചെയ്യുന്നു = ബ്രാഹ്മണാഃ യജന്തി/ യജന്തേ

b. മലയാളത്തിലേയ്ക്കു തർജ്ജമ ചെയ്യുക.
1. ഖഗാഃ ഡയന്തേ. =. പക്ഷികൾ പറക്കുന്നു
2. മൃഗാഃ ധാവന്തി = മൃഗങ്ങളൾ/ മാനുകൾ ഓടുന്നു
3. അശ്വൗ ചരതഃ = രണ്ടു കുതിരകൾ മേയുന്നു/നടക്കുന്നു
4. ഛാത്രാഃ ഭാഷന്തേ = വിദ്യാർത്ഥികൾ സംസാരിക്കുന്നു
5. വയം വന്ദാമഹേ = ഞങ്ങൾ/ നമ്മൾ വന്ദിക്കുന്നു
6. യുവാം ഖാദഥഃ = നിങ്ങൾ രണ്ടു പേർ ഭക്ഷിക്കുന്നു
V ധാതു, അർത്ഥം, പദം, പുരുഷൻ, വചനം എന്നിവ എഴുതുക.
ഉദാ:--- പതതഃ – പത്, വീഴുക, പര., പ്ര.പു, ദ്വിവചനം.
1. ധാവതേ -- ധാവ്, ഓടുക/വൃത്തിയാക്കുക, ഉഭ, പ്ര.പു., ഏ.വ
2. ലിഖാമി -- ലിഖ്, എഴുതുക, പര, ഉ., ഏ.വ
3. ക്ഷമാമഹേ. – ക്ഷമ്, ക്ഷമിക്കുക, ആത്മ, ഉ, ബ.വ
4. പചാവഃ -- പച്, പാകം ചെയ്യുക, ഉഭയ, ഉ, ദ്വി.വ

5. മോദസേ -- മുദ്(മോദ്), സന്തോഷിക്കുക, ആത്മ, മ.പു, ഏ.വ
6. സഹേഥേ -- സഹ്, സഹിക്കുക, ആത്മ, മ.പു, ദ്വി.വ
VI പരസ്മൈപദം, ആത്മനേപദം, ഉഭയപദം എന്നിങ്ങനെ പദം തിരിച്ചെഴുതുക.
1. ലിഖ് -- പര. 2. ധാവ് - ഉഭ
3. പച് -- ഉഭ. 4. മോദ് -- ആത്മ
5. ഭജ് -- ഉഭ 6. ഹസ് -- പര.
7. നമ് -- പര. 8. യത് -- ആത്മ.
9. വന്ദ് -- ആത്മ 10. ലഭ് -- ആത്മ
11. ഭാഷ് -- ആത്മ 12. ബോധ് -- ഉഭ

കളരി - തുടർച്ച
ഇന്നു നാം അകാരാന്ത ന.ലിംഗ രൂപങ്ങളുടെ ഒരുദാഹരണം പരിചയപ്പെടുന്നു. ന.ലിംഗത്തിൽ പ്രഥമാ, ദ്വിതീയാ എന്നിവ ഒരുപോലെയാണെന്നു കാണാം. തൃതീയാ മുതലുള്ളവ പും.ലിം. പോലെയും. അതിനാൽ ന.ലിംഗ ത്തിൽ പ്രഥമാ മാത്രമേ പഠിക്കേണ്ടതായിട്ടുള്ളു. ഇപ്പറഞ്ഞത് ‘ഫല’ശബ്ദത്തിൻറെ വിഭക്തി കളിൽ നിന്നും വ്യക്തമാകും.
അകാരാന്ത ന.ലിം. ഫലശബ്ദഃ (ഫലം= കായ്, പഴം)
ഫലം. ഫലേ ഫലാനി
ഫലം ഫലേ ഫലാനി
ഫലേന ഫലാഭ്യാം ഫലൈഃ
ഫലായ ഫലാഭ്യാം ഫലേഭ്യഃ
ഫലാത് ഫലാഭ്യാം ഫലേഭ്യഃ
ഫലസ്യ ഫലയോഃ ഫലാനാം
ഫലേ ഫലയോഃ ഫലേഷു
ഒന്നും രണ്ടും വിഭക്തികൾ ഒരുപോലെ. ഫലം, ഫലേ, ഫലാനി.
തൃതീയ മുതൽ അകാരാന്തപും.ലിംഗ ബാല ശബ്ദം പോലെ തന്നെയാണല്ലോ. അതിനാൽ ന.ലിംഗ നാമങ്ങളുടെ ഉദാഹരണങ്ങളിൽ പ്രഥമാ വിഭക്തി മാത്രമേ നൽകുകയുള്ളു.
ഇകാരാന്തഃ പും.ലിം. കവി ശബ്ദഃ
കവിഃ കവീ കവയഃ
കവിം കവീ കവീൻ
കവിനാ കവിഭ്യാം കവിഭിഃ
കവയേ കവിഭ്യാം കവിഭ്യഃ
കവേഃ കവിഭ്യാം കവിഭ്യഃ
കവേഃ കവ്യോഃ കവീനാം
കവൗ കവ്യോഃ കവിഷു
• പതി എന്ന ശബ്ദവുംഇകാരാന്തഃ പും.ലിം. ആണെങ്കിലും അതിന്റെ ചില രൂപങ്ങൾ കവി ശബ്ദത്തിൽ നിന്നു വ്യത്യസ്തമായതിനാൽ അതുംനൽകുന്നു.
• ഇകാരാന്തഃ പും.ലിം. പതി (ഭർത്താവ്) ശബ്ദഃ
പതിഃ പതീ പതയഃ
പതിം പതീ പതീൻ
പത്യാ പതിഭ്യാം പതിഭിഃ
പത്യേ- പതയേ പതിഭ്യാം. പതിഭ്യഃ
പത്യുഃ പതിഭ്യാം പതിഭ്യഃ
പത്യുഃ പത്യോഃ പതീനാം
പത്യൗ പത്യോഃ പതിഷു

താഴെ കൊടുക്കുന്ന വാക്യങ്ങളിലെ ഓരോ നാമത്തിൻറെയും സർവനാമത്തിൻറെയും ലിംഗം, വചനം, വിഭക്തി, അർത്ഥം എന്നിവയും ഓരോ verb ൻറെയും പുരുഷൻ, വചനം, അർത്ഥം എന്നിവയും ശ്രദ്ധിച്ചു മനസ്സിലാക്കിയിട്ട് വാക്യാർത്ഥം എഴുതുക.
1. ബാലൗ ഗച്ഛതഃ. 2. ബാലികേ ഗച്ഛതഃ. 3. നിശായാം നക്ഷത്രാണി ശോഭന്തേ. 4. നക്ഷത്രാണാം മധ്യേ ചന്ദ്രഃ ശോഭതേ. 5. ലതാ വൃക്ഷേ ആരോഹതി. 6. ലതായാം പർണ്ണാനി പുഷ്പാണി ച സന്തി. 7. ലതായാഃ പുഷ്പാണി പതന്തി. 8. സീതായാഃ പത്യുഃ നാമഃ രാമഃ. 9. സീതായാഃ പതയേ നമഃ. 10. സീതായാഃ പതയേ രാമചന്ദ്രായ നമഃ. 11. വൃക്ഷസ്യ ശാഖാസു വാനരാഃ ക്രീഡന്തി. 12. തേ ശാഖാഭ്യഃ അവരോഹന്തി. 13. രഘുവംശം കാളിദാസ കവിനാ രചിതം കാവ്യം. 14. തത് മനോഹരം ചിത്രം ഹരിണാ ലിഖിതം. 15. തസ്മിൻ ചിത്രേ ഗജാനാം ജനാനാം ച ചിത്രാണി സന്തി. 16. വനിതാഃ മാലാഭിഃ ശരീരം ഭൂഷയന്തി.
ഇവയുടെ അർത്ഥം എഴുതാൻ കഴിഞ്ഞാൽ വിഭക്തികൾ നോക്കാൻ പഠിച്ചെന്നർത്ഥം.
[ ബാലികേ=രണ്ടു ബാലികമാർ. ബാലികാ ബാലികേ ബാലികാഃ. നിശാ-= രാത്രി. ആകാരാന്തസ്ത്രീലിംഗം. ലതാ=വള്ളി. ആരോഹ്= കയറുക. ച= and. പർണ്ണാനി പുഷ്പാണി ച= ഇലകളും പൂക്കളും. സന്തി= ഉണ്ട്(ബ.വ) അസ്(ഉണ്ട്) ധാതു. അസ്തി സ്തഃ സന്തി പത്യുഃ= പതിയുടെ – ഷ.ഏ.വ. ശാഖാ= ശാഖ. ആകാരാന്ത സ്ത്രീ. അവരോഹ്= ഇറങ്ങുക.--പ്ര.പു.ബ.വ. കവിനാ = കവിയാൽ. തൃ.ഏ.വ. ഹരിണാ= ഹരിയാൽ. തൃ.ഏ.വ. തസ്മിൻ =അതിൽ. തത് ശബ്ദത്തിൻറെ സ.ഏ.വ
ലിഖിതം= എഴുതപ്പെട്ടത്. മാലാഭിഃ,= മാലകളാൽ ---ആകാരാന്ത സ്ത്രീ. തൃ.ബ.വ. ഭൂഷയന്തി= അലങ്കരിക്കുന്നു—പ്ര.പു.ബ.വ]
End of Ka കളരി – 12 വക്തി -- തുടർച്ച
ഇന്നു നാം അകാരാന്ത ന.ലിംഗ രൂപങ്ങളുടെ ഒരുദാഹരണം പരിചയപ്പെടുന്നു. ന.ലിംഗത്തിൽ പ്രഥമാ, ദ്വിതീയാ എന്നിവ ഒരുപോലെയാണെന്നു കാണാം. തൃതീയാ മുതലുള്ളവ പും.ലിം. പോലെയും. അതിനാൽ ന.ലിംഗ ത്തിൽ പ്രഥമാ മാത്രമേ പഠിക്കേണ്ടതായിട്ടുള്ളു. ഇപ്പറഞ്ഞത് ‘ഫല’ശബ്ദത്തിൻറെ വിഭക്തി കളിൽ നിന്നും വ്യക്തമാകും.
അകാരാന്ത ന.ലിം. ഫലശബ്ദഃ (ഫലം= കായ്, പഴം)
ഫലം. ഫലേ ഫലാനി
ഫലം ഫലേ ഫലാനി
ഫലേന ഫലാഭ്യാം ഫലൈഃ
ഫലായ ഫലാഭ്യാം ഫലേഭ്യഃ
ഫലാത് ഫലാഭ്യാം ഫലേഭ്യഃ
ഫലസ്യ ഫലയോഃ ഫലാനാം
ഫലേ ഫലയോഃ ഫലേഷു
ഒന്നും രണ്ടും വിഭക്തികൾ ഒരുപോലെ. ഫലം, ഫലേ, ഫലാനി.
തൃതീയ മുതൽ അകാരാന്തപും.ലിംഗ ബാല ശബ്ദം പോലെ തന്നെയാണല്ലോ. അതിനാൽ ന.ലിംഗ നാമങ്ങളുടെ ഉദാഹരണങ്ങളിൽ പ്രഥമാ വിഭക്തി മാത്രമേ നൽകുകയുള്ളു.
ഇകാരാന്തഃ പും.ലിം. കവി ശബ്ദഃ
കവിഃ കവീ കവയഃ
കവിം കവീ കവീൻ
കവിനാ കവിഭ്യാം കവിഭിഃ
കവയേ കവിഭ്യാം കവിഭ്യഃ
കവേഃ കവിഭ്യാം കവിഭ്യഃ
കവേഃ കവ്യോഃ കവീനാം
കവൗ കവ്യോഃ കവിഷു
• പതി എന്ന ശബ്ദവുംഇകാരാന്തഃ പും.ലിം. ആണെങ്കിലും അതിന്റെ ചില രൂപങ്ങൾ കവി ശബ്ദത്തിൽ നിന്നു വ്യത്യസ്തമായതിനാൽ അതുംനൽകുന്നു.
• ഇകാരാന്തഃ പും.ലിം. പതി (ഭർത്താവ്) ശബ്ദഃ
പതിഃ പതീ പതയഃ
പതിം പതീ പതീൻ
പത്യാ പതിഭ്യാം പതിഭിഃ
പത്യേ- പതയേ പതിഭ്യാം. പതിഭ്യഃ
പത്യുഃ പതിഭ്യാം പതിഭ്യഃ
പത്യുഃ പത്യോഃ പതീനാം
പത്യൗ പത്യോഃ പതിഷു

താഴെ കൊടുക്കുന്ന വാക്യങ്ങളിലെ ഓരോ നാമത്തിൻറെയും സർവനാമത്തിൻറെയും ലിംഗം, വചനം, വിഭക്തി, അർത്ഥം എന്നിവയും ഓരോ verb ൻറെയും പുരുഷൻ, വചനം, അർത്ഥം എന്നിവയും ശ്രദ്ധിച്ചു മനസ്സിലാക്കിയിട്ട് വാക്യാർത്ഥം എഴുതുക.
1. ബാലൗ ഗച്ഛതഃ. 2. ബാലികേ ഗച്ഛതഃ. 3. നിശായാം നക്ഷത്രാണി ശോഭന്തേ. 4. നക്ഷത്രാണാം മധ്യേ ചന്ദ്രഃ ശോഭതേ. 5. ലതാ വൃക്ഷേ ആരോഹതി. 6. ലതായാം പർണ്ണാനി പുഷ്പാണി ച സന്തി. 7. ലതായാഃ പുഷ്പാണി പതന്തി. 8. സീതായാഃ പത്യുഃ നാമഃ രാമഃ. 9. സീതായാഃ പതയേ നമഃ. 10. സീതായാഃ പതയേ രാമചന്ദ്രായ നമഃ. 11. വൃക്ഷസ്യ ശാഖാസു വാനരാഃ ക്രീഡന്തി. 12. തേ ശാഖാഭ്യഃ അവരോഹന്തി. 13. രഘുവംശം കാളിദാസ കവിനാ രചിതം കാവ്യം. 14. തത് മനോഹരം ചിത്രം ഹരിണാ ലിഖിതം. 15. തസ്മിൻ ചിത്രേ ഗജാനാം ജനാനാം ച ചിത്രാണി സന്തി. 16. വനിതാഃ മാലാഭിഃ ശരീരം ഭൂഷയന്തി.
ഇവയുടെ അർത്ഥം എഴുതാൻ കഴിഞ്ഞാൽ വിഭക്തികൾ നോക്കാൻ പഠിച്ചെന്നർത്ഥം.
[ ബാലികേ=രണ്ടു ബാലികമാർ. ബാലികാ ബാലികേ ബാലികാഃ. നിശാ-= രാത്രി. ആകാരാന്തസ്ത്രീലിംഗം. ലതാ=വള്ളി. ആരോഹ്= കയറുക. ച= and. പർണ്ണാനി പുഷ്പാണി ച= ഇലകളും പൂക്കളും. സന്തി= ഉണ്ട്(ബ.വ) അസ്(ഉണ്ട്) ധാതു. അസ്തി സ്തഃ സന്തി പത്യുഃ= പതിയുടെ – ഷ.ഏ.വ. ശാഖാ= ശാഖ. ആകാരാന്ത സ്ത്രീ. അവരോഹ്= ഇറങ്ങുക.--പ്ര.പു.ബ.വ. കവിനാ = കവിയാൽ. തൃ.ഏ.വ. ഹരിണാ= ഹരിയാൽ. തൃ.ഏ.വ. തസ്മിൻ =അതിൽ. തത് ശബ്ദത്തിൻറെ സ.ഏ.വ
ലിഖിതം= എഴുതപ്പെട്ടത്. മാലാഭിഃ,= മാലകളാൽ ---ആകാരാന്ത സ്ത്രീ. തൃ.ബ.വ. ഭൂഷയന്തി= അലങ്കരിക്കുന്നു—പ്ര.പു.ബ.വ]