ശാണ്ഡില്യവിദ്യ..(ഛാന്ദോഗ്യോപനിഷത്ത്.)
മൂന്നാം പ്രപാഠകത്തിലെ ഒരു ഖണ്ഡം ശാണ്ഡില്യവിദ്യ എന്നപേരിൽ പ്രസിദ്ധമായ വേദാന്തസംഗ്രഹമാണ്.["ഈ പ്രപഞ്ചം ബ്രഹ്മത്തിൽ നിന്ന് വന്ന് ബ്രഹ്മത്തിലേയ്ക്കു മടങ്ങുന്നു; എല്ലാം ബ്രഹ്മമാണ്" എന്ന പ്രഖ്യാപനത്തിലാണ് അതിന്റെ തുടക്കം. മനസ്സിന്റെ അഗാധതയിലുള്ള ഇച്ഛയെന്തോ അതാണ് മനുഷ്യൻ എന്ന ഇതിലെ കണ്ടെത്തൽ പ്രസിദ്ധമാണ്. ഈ ജീവിതത്തിലെ ഏറ്റവും തീവ്രമായ അഭിലാഷമാണ് ഓരോരുത്തരുടേയും വരുവാനിരിക്കുന്ന ജീവിതത്തെ രൂപപ്പെടുത്തുന്നത്. അതിനാൽ, ആത്മതത്ത്വത്തെ പ്രാപിക്കുകയെന്നതാകട്ടെ നമ്മുടെ തീവ്രാഭിലാഷം. അരിമണിയേക്കാളും, ചാമയരിയേക്കാളും എന്നല്ല ചാമയരിയുടെ കാമ്പിനേക്കാളും തന്നെ സൂക്ഷമാണ് ആത്മാവ്. എന്നാൽ ഹൃദയാന്തർഭാഗത്ത് കുടികൊള്ളുന്ന അതിന് ഭൂമിയേയും, അകാശത്തേയും, ലോകങ്ങളെല്ലാത്തിനേയും അതിശയിക്കുന്ന വലിപ്പമുണ്ട്. ആ ആത്മതത്ത്വമാണ് ബ്രഹ്മം. അഹംബോധം നശിക്കുമ്പോൾ നാം അതിൽ എത്തിച്ചേരുന്നു.