ब्रह्मसूत्र
ശബ്ദാദിഭ്യോന്തഃപ്രതിഷ്ഠാനാച്ച നേതി ചേന്ന തഥാദൃഷ്ട്യുപദേശാദസമ്ഭവാത്പുരുഷമപി ചൈനമധീയതേ||1.2.26||
||1.2.26||
അത്രാഹ -- ന പരമേശ്വരോ വൈശ്വാനരോ ഭവിതുമര്ഹതി. കുതഃ? ശബ്ദാദിഭ്യോന്തഃപ്രതിഷ്ഠാനാച്ച. ശബ്ദസ്താവത് -- വൈശ്വാനരശബ്ദോ ന പരമേശ്വരേ സംഭവതി, അര്ഥാന്തരേ രൂഢത്വാത്; തഥാഗ്നിശബ്ദഃ 'സ ഏഷോഗ്നിര്വൈശ്വാനരഃ' ഇതി. ആദിശബ്ദാത് 'ഹൃദയം ഗാര്ഹപത്യഃ' ഇത്യാദ്യഗ്നിത്രേതാപ്രകല്പനമ്; 'തദ്യദ്ഭക്തം പ്രഥമമാഗച്ഛേത്തദ്ധോമീയമ്' ഇത്യാദിനാ ച പ്രാണാഹുത്യധികരണതാസംകീര്തനമ്. ഏതേഭ്യോ ഹേതുഭ്യോ ജാഠരോ വൈശ്വാനരഃ പ്രത്യേതവ്യഃ. തഥാന്തഃപ്രതിഷ്ഠാനമപി ശ്രൂയതേ -- 'പുരുഷേന്തഃ പ്രതിഷ്ഠിതം വേദ' ഇതി. തച്ച ജാഠരേ സംഭവതി. യദപ്യുക്തമ് 'മൂര്ധൈവ സുതേജാഃ' ഇത്യാദേര്വിശേഷാത്കാരണാത്പരമാത്മാ വൈശ്വാനര ഇതി, അത്ര ബ്രൂമഃ -- കുതോ ന്വേഷ നിര്ണയഃ, യദുഭയഥാപി വിശേഷപ്രതിഭാനേ സതി പരമേശ്വരവിഷയ ഏവ വിശേഷ ആശ്രയണീയോ ന ജാഠരവിഷയ ഇതി. അഥവാ ഭൂതാഗ്നേരന്തര്ബഹിശ്ചാവതിഷ്ഠമാനസ്യൈഷ നിര്ദേശോ ഭവിഷ്യതി. തസ്യാപി ഹി ദ്യുലോകാദിസംബന്ധോ മന്ത്രവര്ണേ അവഗമ്യതേ -- 'യോ ഭാനുനാ പൃഥിവീം ദ്യാമുതേമാമാതതാന രോദസീ അന്തരിക്ഷമ്' ഇത്യാദൌ. അഥവാ തച്ഛരീരായാ ദേവതായാ ഐശ്വര്യയോഗാത് ദ്യുലോകാദ്യവയവത്വം ഭവിഷ്യതി. തസ്മാന്ന പരമേശ്വരോ വൈശ്വാനര ഇതി||
അത്രോച്യതേ -- ന തഥാദൃഷ്ട്യുപദേശാദിതി. ന ശബ്ദാദിഭ്യഃ കാരണേഭ്യഃ പരമേശ്വരസ്യ പ്രത്യാഖ്യാനം യുക്തമ്. കുതഃ? തഥാ ജാഠരാപരിത്യാഗേന, ദൃഷ്ട്യുപദേശാത്. പരമേശ്വരദൃഷ്ടിര്ഹി ജാഠരേ വൈശ്വാനരേ ഇഹോപദിശ്യതേ -- 'മനോ ബ്രഹ്മേത്യുപാസീത' ഇത്യാദിവത്. അഥവാ ജാഠരവൈശ്വാനരോപാധിഃ പരമേശ്വര ഇഹ ദ്രഷ്ടവ്യത്വേനോപദിശ്യതേ -- 'മനോമയഃ പ്രാണശരീരോ ഭാരൂപഃ' ഇത്യാദിവത്. യദി ചേഹ പരമേശ്വരോ ന വിവക്ഷ്യേത, കേവല ഏവ ജാഠരോഗ്നിര്വിവക്ഷ്യേത, തതഃ 'മൂര്ധൈവ സുതേജാഃ' ഇത്യാദേര്വിശേഷസ്യാസംഭവ ഏവ സ്യാത്. യഥാ തു ദേവതാഭൂതാഗ്നിവ്യപാശ്രയേണാപ്യയം വിശേഷ ഉപപാദയിതും ന ശക്യതേ, തഥോത്തരസൂത്രേ വക്ഷ്യാമഃ. യദി ച കേവല ഏവ ജാഠരോ വിവക്ഷ്യേത, പുരുഷേന്തഃപ്രതിഷ്ഠിതത്വം കേവലം തസ്യ സ്യാത്; ന തു പുരുഷത്വമ്; പുരുഷമപി ചൈനമധീയതേ വാജസനേയിനഃ -- 'സ ഏഷോഗ്നിര്വൈശ്വാനരോ യത്പുരുഷഃ സ യോ ഹൈതമേവമഗ്നിം വൈശ്വാനരം പുരുഷം പുരുഷേന്തഃ പ്രതിഷ്ഠിതം വേദ' ഇതി. പരമേശ്വരസ്യ തു സര്വാത്മത്വാത്പുരുഷത്വം പുരുഷേന്തഃപ്രതിഷ്ഠിതത്വം ചോഭയമുപപദ്യതേ. യേ തു 'പുരുഷവിധമപി ചൈനമധീയതേ' ഇതി സൂത്രാവയവം പഠന്തി, തേഷാമേഷോര്ഥഃ -- കേവലജാഠരപരിഗ്രഹേ പുരുഷേന്തഃപ്രതിഷ്ഠിതത്വം കേവലം സ്യാത്; ന തു പുരുഷവിധത്വമ്; പുരുഷവിധമപി ചൈനമധീയതേ വാജസനേയിനഃ -- 'പുരുഷവിധം പുരുഷേന്തഃ പ്രതിഷ്ഠിതം വേദ' ഇതി. പുരുഷവിധത്വം ച പ്രകരണാത് യദധിദൈവതം ദ്യുമൂര്ധത്വാദി പൃഥിവീപ്രതിഷ്ഠിതത്വാന്തമ്, യച്ചാധ്യാത്മം പ്രസിദ്ധം മൂര്ധത്വാദി ചുബുകപ്രതിഷ്ഠിതത്വാന്തമ്, തത്പരിഗൃഹ്യതേ||.
അത്രാഹ -- ന പരമേശ്വരോ വൈശ്വാനരോ ഭവിതുമര്ഹതി. കുതഃ? ശബ്ദാദിഭ്യോന്തഃപ്രതിഷ്ഠാനാച്ച. ശബ്ദസ്താവത് -- വൈശ്വാനരശബ്ദോ ന പരമേശ്വരേ സംഭവതി, അര്ഥാന്തരേ രൂഢത്വാത്; തഥാഗ്നിശബ്ദഃ 'സ ഏഷോഗ്നിര്വൈശ്വാനരഃ' ഇതി. ആദിശബ്ദാത് 'ഹൃദയം ഗാര്ഹപത്യഃ' ഇത്യാദ്യഗ്നിത്രേതാപ്രകല്പനമ്; 'തദ്യദ്ഭക്തം പ്രഥമമാഗച്ഛേത്തദ്ധോമീയമ്' ഇത്യാദിനാ ച പ്രാണാഹുത്യധികരണതാസംകീര്തനമ്. ഏതേഭ്യോ ഹേതുഭ്യോ ജാഠരോ വൈശ്വാനരഃ പ്രത്യേതവ്യഃ. തഥാന്തഃപ്രതിഷ്ഠാനമപി ശ്രൂയതേ -- 'പുരുഷേന്തഃ പ്രതിഷ്ഠിതം വേദ' ഇതി. തച്ച ജാഠരേ സംഭവതി. യദപ്യുക്തമ് 'മൂര്ധൈവ സുതേജാഃ' ഇത്യാദേര്വിശേഷാത്കാരണാത്പരമാത്മാ വൈശ്വാനര ഇതി, അത്ര ബ്രൂമഃ -- കുതോ ന്വേഷ നിര്ണയഃ, യദുഭയഥാപി വിശേഷപ്രതിഭാനേ സതി പരമേശ്വരവിഷയ ഏവ വിശേഷ ആശ്രയണീയോ ന ജാഠരവിഷയ ഇതി. അഥവാ ഭൂതാഗ്നേരന്തര്ബഹിശ്ചാവതിഷ്ഠമാനസ്യൈഷ നിര്ദേശോ ഭവിഷ്യതി. തസ്യാപി ഹി ദ്യുലോകാദിസംബന്ധോ മന്ത്രവര്ണേ അവഗമ്യതേ -- 'യോ ഭാനുനാ പൃഥിവീം ദ്യാമുതേമാമാതതാന രോദസീ അന്തരിക്ഷമ്' ഇത്യാദൌ. അഥവാ തച്ഛരീരായാ ദേവതായാ ഐശ്വര്യയോഗാത് ദ്യുലോകാദ്യവയവത്വം ഭവിഷ്യതി. തസ്മാന്ന പരമേശ്വരോ വൈശ്വാനര ഇതി||
അത്രോച്യതേ -- ന തഥാദൃഷ്ട്യുപദേശാദിതി. ന ശബ്ദാദിഭ്യഃ കാരണേഭ്യഃ പരമേശ്വരസ്യ പ്രത്യാഖ്യാനം യുക്തമ്. കുതഃ? തഥാ ജാഠരാപരിത്യാഗേന, ദൃഷ്ട്യുപദേശാത്. പരമേശ്വരദൃഷ്ടിര്ഹി ജാഠരേ വൈശ്വാനരേ ഇഹോപദിശ്യതേ -- 'മനോ ബ്രഹ്മേത്യുപാസീത' ഇത്യാദിവത്. അഥവാ ജാഠരവൈശ്വാനരോപാധിഃ പരമേശ്വര ഇഹ ദ്രഷ്ടവ്യത്വേനോപദിശ്യതേ -- 'മനോമയഃ പ്രാണശരീരോ ഭാരൂപഃ' ഇത്യാദിവത്. യദി ചേഹ പരമേശ്വരോ ന വിവക്ഷ്യേത, കേവല ഏവ ജാഠരോഗ്നിര്വിവക്ഷ്യേത, തതഃ 'മൂര്ധൈവ സുതേജാഃ' ഇത്യാദേര്വിശേഷസ്യാസംഭവ ഏവ സ്യാത്. യഥാ തു ദേവതാഭൂതാഗ്നിവ്യപാശ്രയേണാപ്യയം വിശേഷ ഉപപാദയിതും ന ശക്യതേ, തഥോത്തരസൂത്രേ വക്ഷ്യാമഃ. യദി ച കേവല ഏവ ജാഠരോ വിവക്ഷ്യേത, പുരുഷേന്തഃപ്രതിഷ്ഠിതത്വം കേവലം തസ്യ സ്യാത്; ന തു പുരുഷത്വമ്; പുരുഷമപി ചൈനമധീയതേ വാജസനേയിനഃ -- 'സ ഏഷോഗ്നിര്വൈശ്വാനരോ യത്പുരുഷഃ സ യോ ഹൈതമേവമഗ്നിം വൈശ്വാനരം പുരുഷം പുരുഷേന്തഃ പ്രതിഷ്ഠിതം വേദ' ഇതി. പരമേശ്വരസ്യ തു സര്വാത്മത്വാത്പുരുഷത്വം പുരുഷേന്തഃപ്രതിഷ്ഠിതത്വം ചോഭയമുപപദ്യതേ. യേ തു 'പുരുഷവിധമപി ചൈനമധീയതേ' ഇതി സൂത്രാവയവം പഠന്തി, തേഷാമേഷോര്ഥഃ -- കേവലജാഠരപരിഗ്രഹേ പുരുഷേന്തഃപ്രതിഷ്ഠിതത്വം കേവലം സ്യാത്; ന തു പുരുഷവിധത്വമ്; പുരുഷവിധമപി ചൈനമധീയതേ വാജസനേയിനഃ -- 'പുരുഷവിധം പുരുഷേന്തഃ പ്രതിഷ്ഠിതം വേദ' ഇതി. പുരുഷവിധത്വം ച പ്രകരണാത് യദധിദൈവതം ദ്യുമൂര്ധത്വാദി പൃഥിവീപ്രതിഷ്ഠിതത്വാന്തമ്, യച്ചാധ്യാത്മം പ്രസിദ്ധം മൂര്ധത്വാദി ചുബുകപ്രതിഷ്ഠിതത്വാന്തമ്, തത്പരിഗൃഹ്യതേ||.
gita supersite
No comments:
Post a Comment