വേദ ഋഷിമാരുടെ ഈ അടിസ്ഥാന ആശയം സൃഷ്ടിയുടെ ഗീതത്തിൽ (X.129) നമുക്ക് കാണാം, അവിടെ ഉപബോധമനസ്സിനെ ഇങ്ങനെ വിവരിച്ചിരിക്കുന്നു. “ആദിയിൽ ഇരുട്ടിൽ മറഞ്ഞിരുന്ന അന്ധകാരം ഇതെല്ലാം ആയിരുന്നു, മാനസിക ബോധമില്ലാത്ത ഒരു സമുദ്രം... അതിൽ നിന്ന് ഏകൻ അതിന്റെ ഊർജ്ജത്തിന്റെ മഹത്വത്താൽ ജനിച്ചു. അത് ആദ്യം മനസ്സിന്റെ ആദ്യ ബീജമായ ആഗ്രഹമായി അതിൽ ചലിച്ചു. ജ്ഞാനത്തിന്റെ ഗുരുക്കന്മാർ അസ്തിത്വത്തെ കെട്ടിപ്പടുക്കുന്നത് കണ്ടെത്തി; ഹൃദയത്തിൽ അവർ അത് ലക്ഷ്യബോധമുള്ള പ്രേരണയിലൂടെയും ചിന്താ മനസ്സിലൂടെയും കണ്ടെത്തി. അവരുടെ കിരണം തിരശ്ചീനമായി നീട്ടി; മുകളിൽ എന്തോ ഉണ്ടായിരുന്നു, താഴെ എന്തോ ഉണ്ടായിരുന്നു.” ഈ ഭാഗത്തിൽ വാമദേവന്റെ സ്തുതിഗീതത്തിലെന്നപോലെ അതേ ആശയങ്ങൾ പുറത്തുവരുന്നു, പക്ഷേ ചിത്രങ്ങളുടെ മൂടുപടമില്ലാതെ. ഉപബോധമനസ്സിൽ നിന്ന് ഒന്ന് ആദ്യം ഹൃദയത്തിൽ ആഗ്രഹമായി ഉദിക്കുന്നു; അവൻ അവിടെ ഹൃദയ-സമുദ്രത്തിൽ അസ്തിത്വത്തിന്റെ ആനന്ദത്തിന്റെ പ്രകടിപ്പിക്കാത്ത ആഗ്രഹമായി നീങ്ങുന്നു, ഈ ആഗ്രഹം പിന്നീട് ഇന്ദ്രിയ മനസ്സായി പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നതിന്റെ ആദ്യ ബീജമാണ്. അങ്ങനെ, ദൈവങ്ങൾ ഉപബോധമനസ്സിന്റെ അന്ധകാരത്തിൽ നിന്ന് അസ്തിത്വത്തെ, ബോധമുള്ള ജീവിയെ കെട്ടിപ്പടുക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു മാർഗം കണ്ടെത്തുന്നു; അവർ അത് ഹൃദയത്തിൽ കണ്ടെത്തുകയും ചിന്തയുടെയും ഉദ്ദേശ്യപരമായ പ്രേരണയുടെയും വളർച്ചയിലൂടെ അതിനെ പുറത്തുകൊണ്ടുവരികയും ചെയ്യുന്നു, പ്രതിഷ്യ , പ്രകൃതിയുടെ സുപ്രധാന ചലനങ്ങളിൽ ഉപബോധമനസ്സിൽ നിന്ന് ഉയർന്നുവരുന്ന ആദ്യത്തെ അവ്യക്തമായ ആഗ്രഹത്തിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി മാനസിക ആഗ്രഹത്തെയാണ് ഇത് അർത്ഥമാക്കുന്നത്. അങ്ങനെ അവർ സൃഷ്ടിക്കുന്ന ബോധപൂർവമായ അസ്തിത്വം മറ്റ് രണ്ട് വിപുലീകരണങ്ങൾക്കിടയിൽ തിരശ്ചീനമായി നീണ്ടുകിടക്കുന്നു; താഴെ ഉപബോധമനസ്സിന്റെ ഇരുണ്ട ഉറക്കം, മുകളിൽ ഉപബോധമനസ്സിന്റെ തിളക്കമുള്ള രഹസ്യം. ഇവ മുകളിലും താഴെയുമുള്ള സമുദ്രങ്ങളാണ്. ശ്രീ അരബിന്ദോ, വേദ രഹസ്യം: സമുദ്രങ്ങളുടെയും നദികളുടെയും പ്രതിച്ഛായ