ഭഗവദ്ഗീത(part-52)

ഭഗവദ്ഗീത(part-52)

അദ്ധ്യായം എട്ട് :

അക്ഷരബ്രഹ്മയോഗം

ശ്ലോകം 26

ശുക്ലകൃഷ്ണേ ഗതീ ഹ്യേതേ
ജഗതഃ ശാശ്വതേ മതേ
ഏകയാ യാത്യനാവൃത്തിം
അന്യയാവാര്ത്തതേ പുനഃ

വെളുപ്പിന്റേയും കറുപ്പിന്റേയുമായ ഈ രണ്ടു മാര്ഗ്ഗങ്ങളും പ്രപഞ്ചഗതി നിയന്ത്രിക്കുന്ന ശാശ്വതമായ മാര്ഗ്ഗങ്ങളാണ്. അവയില് വെളുപ്പിന്റെ മാര്ഗ്ഗം മടങ്ങിവരവില്ലാത്തതും കറുപ്പിന്റെ മാര്ഗ്ഗം വീണ്ടുംമടങ്ങിവരവുള്ളതുമാകുന്നു.

അല്ലയോ അര്ജുനാ, ശാശ്വതമായ രണ്ടു വഴികളാണുള്ളത്. അതില് ഒന്നു ഋജുവും മറ്റേതു വക്രവും ആയിട്ടുള്ളതാണ്. ഇതില് ശരിയായതും തെറ്റായതും ഏതെന്നു കണ്ട്, സത്യമായതും മിഥ്യയായതും ഏതെന്നു തിരിച്ചറിഞ്ഞ്, നിനക്കു നന്മ വരുത്തുന്നതും തിന്മവരുത്തുന്നതും ഏതാണെന്ന് ഉറപ്പുവരുത്തി, അതില്ക്കൂടി ചരിക്കാനായി മനഃപൂര്വം ഈ രണ്ടുവഴികളും നിനക്കു ഞാന് ചൂണ്ടിക്കാട്ടിത്തരുകയായിരുന്നു. സൗകര്യമായി മറുകരയെത്തുന്നതിന് ഒരു വള്ളം സമീപത്തെത്തുമ്പോള് ആരെങ്കിലും ആഴമേറിയ വെള്ളത്തില് ചെന്നുചാടുമോ? ശരിയായ വഴി അറിയാവുന്ന ഒരുവന് ഇടവഴിയില്കൂടി യാത്രചെയ്യാന് തുനിയുമോ? വിഷവും അമൃതും തിരിച്ചറിയാന് കഴിവുള്ളവന് അമൃത് ഉപേക്ഷിക്കുമോ? അതുപോലെ, നേരെയുള്ള വഴി കാണുന്നവന് ഒരു ഊടുവഴി തെരഞ്ഞെടുക്കുകയില്ല. ഒരുവന് സത്യവും മിഥ്യയും വിവേചിച്ചറിയാന് കഴിവുള്ളവനായിരിക്കണം. അപ്പോള് പിന്നെ അശുഭകരമായ സന്ദര്ഭം അവന് ഒഴിവാക്കും. അല്ലാത്തപക്ഷം രണ്ടു വഴികളെ സംബന്ധിച്ചു ചിന്താക്കുഴപ്പംഉണ്ടായാല് അത് ഏറ്റവും ദോഷകരമായി പിരിണമിക്കുന്നതും, ജീവിതം മുഴുവന് നേടിയ യോഗബലം വ്യര്ത്ഥമായിത്തീരുന്നതിന് ഇടയാക്കുന്നതും ആയിരിക്കും. ഒരു യോഗി ജ്യോതിസ്സിന്റെ മാര്ഗ്ഗം നഷ്ടപ്പെട്ട് ധൂമത്തിന്റെ മാര്ഗ്ഗത്തില് കൂടിയാണ് പോകുന്നതെന്നു വിരികില് അവന് സംസാരബന്ധത്തില്പ്പെട്ട് ജനനമരണങ്ങള്ക്കു വിധേയനായിത്തീരും. ഈ വലുതായ അപകടം മുന്നില് കണ്ടുകൊണ്ട് ജീവിതക്ലേശങ്ങളില് നിന്നു രക്ഷപ്പെടനായിട്ടാണ് ഞാന് രണ്ടു യോഗവഴികളെപ്പറ്റിയും നിനക്കു വെളിവാക്കിത്തന്നത്. ഒന്ന്, ഈശ്വരസാക്ഷാത്കാരത്തിനും മറ്റേത് ജനനമരണത്തിനും ഇടയാക്കുന്നു. എന്നാല് വിധികല്പിത പ്രകാരം ഒരുവന്റെ മരണവേളയില് ഏതെങ്കിലും ഒന്നില്കൂടി അവന് ചരിക്കാന് ഇടയാകുന്നു

അദ്ധ്യായം എട്ട് :

അക്ഷരബ്രഹ്മയോഗം

ശ്ലോകം 27

നൈതേ സൃതീ പാര്ത്ഥ ജാനന്
യോഗീ മുഹ്യതി കശ്ചന
തസ്മാത് സര്വ്വേഷു കാലേഷു
യോഗയുക്തോ ഭവാര്ജ്ജുന.

അല്ലയോ അര്ജ്ജുന, ഈ രണ്ടു മാര്ഗ്ഗങ്ങളും അറിയുന്നവനായ ഒരു യോഗിയും ലൗകികസുഖങ്ങളിലൊന്നും ഒട്ടിച്ചേരാന് ഇടവരുന്നില്ല. അതുകൊണ്ട് കര്മ്മം എന്തായാലും സദാസമയവും സമനില ശീലിച്ച് ആത്മനിഷ്ഠനായിത്തീരാന് യത്നിക്കൂ.

എന്നാല് ഒരുവന്റെ മരണശേഷം അവന് ഏതു വഴിയില് കൂടിയാണു പോകുന്നതെന്ന് അവന് എങ്ങനെ ഉറപ്പിക്കാം. ഒരുവന് ഈശ്വരസാക്ഷാത്കാരത്തിന് അര്ച്ചിരാദി മാര്ഗ്ഗം ആശ്രയിക്കേണ്ടതിന്റെ ആവശ്യം എന്താണ് ? ശരീരം നശിച്ചാലും ഇല്ലെങ്കിലും ആത്മാവ് പരബ്രഹ്മം തന്നെയാണ്. എന്തുകൊണ്ടെന്നാല് കയറ് ഒരു പാമ്പായി തോന്നുമെങ്കിലും അതു യഥാര്ത്ഥത്തില് കയറു തന്നെയാണ്. ഓളങ്ങള് ജലത്തില് ഉണ്ടാവുകയും മറയുകയും ചെയ്യുന്നതു ജലം അറിയുന്നുണ്ടോ ? ഓളമുണ്ടെങ്കിലും ഇല്ലെങ്കിലും ജലം എപ്പോഴും ജലം തന്നെയാണ്. അതുപോലെ, ജീവിച്ചിരിക്കുമ്പോള് തന്നെ പരബ്രഹ്മത്തില് ലയിച്ചു ചേര്ന്നവരെ വിദേഹികള് എന്നു വിളിക്കുന്നു. ദേഹബുദ്ധി നിശ്ശേഷം നശിച്ച അവര്ക്കു മരിക്കുന്നതിന് ഏതെങ്കിലും പ്രത്യേക സമയം ആവശ്യമുണ്ടോ ? കാലവും ദേശവും ആത്മാവില്തന്നെ ലീനമായിക്കഴിഞ്ഞിരിക്കുന്ന അവര് എവിടേക്കു പോകുന്നതിനാണു ശരിയായ മാര്ഗ്ഗം തിരഞ്ഞെടുക്കേണ്ടത് ? നോക്കുക, ഒരു മണ്കുടം ഉടയുമ്പോള് അതിലുള്ള ആകാശം നേരെ അനന്തമായ ആകാശത്തില് വിലയം പ്രാപിക്കുന്നതിന് എന്തെങ്കിലും വഴി കണ്ടുപിടിക്കേണ്ടതുണ്ടോ ? അല്ലാത്തപക്ഷം അത് ആകാശവുമായി യോജിച്ച് ഒന്നാവുകയില്ലെ ? ഒരു കൂടം ഉടയുമ്പോള് അതിന്റെ രൂപംമാത്രം നശിക്കുന്നുവെന്നുള്ളതാണു സത്യം. അതിനുള്ളിലെ ആകാശം എപ്പോഴും പുറത്തുള്ള ആകാശത്തിന്റെ ഭാഗമാണ്. ആകയാല് ബ്രഹ്മജ്ഞാനം സിദ്ധിച്ചു പരബ്രഹ്മവുമായി താദ്ത്മ്യം പ്രാപിച്ചിട്ടുള്ള യോഗികള് ഒരിക്കലും ശരിയും തെറ്റുമായ വഴികള് ഏതെന്നു നിരൂപിച്ചു ക്ലേശിക്കാറില്ല. ഈ കാരണത്താല്, അല്ലയോ അര്ജ്ജുന, നീ സദാസമയവും യോഗത്തില് തന്നെ മുഴുകിയിരിക്കുകയും അതില്കൂടി അവിച്ഛിന്നമായ സമചിത്തത കൈവരിക്കുകയും ചെയ്യണം. അപ്രകാരമുള്ള അവസ്ഥയില് ഒരുവന് ശരീരം നിലനിര്ത്തുകയോ ഉപേക്ഷിക്കുകയോ ചെയ്യുമ്പോള് അത് ഏതു സ്ഥലത്തോ സമയത്തോ ആയാലും, പരബ്രഹ്മവുമായി അവന് സ്ഥാപിച്ചിട്ടുള്ള അനന്തവും ശാശ്വതവുമായ ഐക്യത്തെ ഒരു തരത്തിലും ബാധിക്കുന്നതല്ല. അപ്രകാരമുള്ള ഒരുവന് യുഗാരംഭത്തില് ജനിക്കുകയോ യുഗാന്ത്യത്തില് മരിക്കുകയോ ചെയ്യുന്നില്ല. അവനെ സ്വര്ഗ്ഗത്തിലേയോ ഭൂമിയിലേയോ പ്രലോഭനങ്ങള് വിഭ്രമിപ്പിക്കുകയുമില്ല. അപ്രകാരമുള്ള ജ്ഞാനം സമ്പാദിക്കുന്നവന് ഐഹിക സുഖങ്ങളെ ത്യജിച്ചിട്ടു ശരിയായ യോഗിയായിത്തീര്ന്ന് ആത്മ സാക്ഷാത്കാരം നേടുന്നു. എല്ലായിടത്തും എല്ലാവരും പ്രശംസിക്കുന്ന ഇന്ദ്രപദവിയും തത്തുല്യമായ സ്ഥാനമാനങ്ങളും നിരര്ത്ഥകമായിട്ടു കരുതി അവന് അതിനെ ത്യാജ്യകോടിയില്തള്ളുന്നു.

കടപ്പാട് ഗുരു പരമ്പരയോട്

ഭഗവദ്ഗീത(part-51)

അദ്ധ്യായം എട്ട് :

അക്ഷരബ്രഹ്മയോഗം

ശ്ലോകം 21

അവ്യക്തോഽ ക്ഷര ഇത്യുക്തഃ
തമാഹൂഃപരമാം ഗതിം
യം പ്രാപ്യ ന നിവര്ത്തന്തേ
തദ്ധാമ പരമം മമ

ശ്ലോകം 22

പരുഷഃ സ പരഃ പാര്ത്ഥ
ഭക്ത്യാ ലഭ്യസ്ത്വനന്യയാ
യസ്യാന്തഃസ്ഥാനി ഭൂതാനി
യേന സര്വ്വമിദം തതം.

അതീന്ദ്രീയമെന്നും നാശരഹിതമെന്നും പറയപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന ഈ ഭാവംതന്നെയാണ് പരമപുരുഷാര്ത്ഥമായിട്ടുള്ളതെന്ന് വേദങ്ങള് പറയുന്നു. അതിനെ പ്രാപിച്ചാല് പിന്നെ തിരിച്ചുവരവില്ല. അതത്രേ എന്റെ പരമമായ ധാമം. അല്ലയോ പാര്ത്ഥാ! കാരണഭൂതനായിരിക്കുന്ന യാതൊരുവന്റെ ഉള്ളില് സകലപ്രാണികളും സ്ഥിതിചെയ്യുന്നവോ, അങ്ങനെയിരിക്കുന്ന പരമപുരുഷന് അനന്യമായ ഭക്തികൊണ്ടുമാത്രം പ്രാപിക്കത്തക്കവനാകുന്നു.

അവ്യക്തമെന്നോ അപ്രകടിതമെന്നോ അതിനെ വിളിക്കാമെങ്കിലും അതു തികച്ചും അനനുരൂപമായ ഒരു പേരല്ല. എന്തു കൊണ്ടെന്നാല് അതു ബോധശക്തിക്കും യുക്തിവിചാരത്തിനും പ്രാപിക്കാന് കഴിയുന്നതിന്റെ പരിധിക്കുമപ്പുറത്താണ്. അതു രൂപം കൈക്കൊള്ളുമെങ്കിലും അരൂപമായ അതിന്റെ സ്വഭാവം നഷ്ടപ്പെടുന്നില്ല. അതിന്റെ രൂപം ഇല്ലാതാകുമ്പോഴും അത് അതിന്റെ ആദ്യന്തവിഹീനത്വത്തെ ബാധിക്കുന്നില്ല. അതുകൊണ്ട് അതിന്റെ സാരം അനായാസേന ഗ്രഹിക്കാന് കഴിയുന്ന, യഥാര്ത്ഥനാമമായ ‘അക്ഷരം’ എന്ന് അതിനെ വിളിക്കുന്നു. അതിനപ്പുറമായി മറ്റു യാതൊന്നുമില്ല. അതുമനുഷ്യന്റെ അവസാനത്തെ ലക്ഷ്യമായ പരമപദമാണ്. അതു ജീവിതാവസാനം വരെ ശരീരത്തില് വ്യാപിച്ചിരിക്കുന്നു. എന്നാല് നിദ്രയിലെന്നപോലെ ആയതുകൊണ്ട് അതു സ്വയമായോ മറ്റുള്ളവരെക്കൊണ്ടോ എന്തെങ്കിലും ചെയ്യുകയോ ചെയ്യിക്കുകയോ ചെയ്യുന്നില്ല. എങ്കിലും ശരീരത്തിന്റെ എല്ലാ പ്രവര്ത്തനങ്ങളും അനുസ്യുതം നടക്കുന്നു. ഇന്ദ്രിയങ്ങള് യഥേഷ്ടം അവയുടെ പ്രവര്ത്തനം തുടരുന്നു. തുറന്ന് വെയ്ക്കപ്പെട്ട ഇന്ദ്രിയങ്ങളുടെ അങ്ങാടിയില് മനസ്സ് ഒരു വില്പനകേന്ദ്രമായി സുഖദുഃഖങ്ങളുടെ വ്യാപാരം നടത്തുന്നു. രാജാവ് സ്വസ്ഥമായിട്ടിരിക്കുകയോ വിശ്രമിക്കുകയോ ചെയ്യുമ്പോഴും പ്രജകള് അവരവരുടെ ആഗ്രഹാനുസാരമുള്ള തൊഴിലുകളില് വ്യാപൃതരായിരിക്കുന്നു. പ്രഭാകരന് പ്രസരിപ്പിക്കാതെ തന്നെ ജനങ്ങള് അവരുടെ കര്മ്മങ്ങള് ചെയ്യുന്നു. അതുപോലെ പരമാത്മാവ് പ്രവര്ത്തിപ്പിക്കാതെ തന്നെ ബുദ്ധിയും മനസ്സും ഇന്ദ്രിയങ്ങളും പ്രാണവായുവും അവയുടെ പ്രവര്ത്തനങ്ങള് നിര്ബാധം നടത്തുന്നു. ശരീരരൂപത്തിലുള്ള പുരത്തില് വസിച്ചു വിശ്രമിക്കുന്നതു കൊണ്ട് ആത്മാവിനെ പുരുഷന് എന്നുവിളിക്കുന്നു. കൂടാതെ പ്രകൃതി-മായ തന്റെ വിശ്വസ്തയായ പത്നിയായിരിക്കുന്നതുകൊണ്ടും പരമാത്മാവിനെ പുരുഷന് എന്നു വിളിക്കുന്നു. ത്രികാലജ്ഞാനമുള്ള വേദങ്ങള്ക്കും ആത്മാവിനറെ അധിവാസസ്ഥാനത്തിന്റെ പ്രാദേശങ്ങളില് പോലും എത്താന് കഴിയുകയില്ല. അനന്തമായ ആകാശം ആത്മാവിന്റെ മഹത്ത്വത്തിന്റെ മേലങ്കിമാത്രമാണ് അതുകൊണ്ട് എല്ലാ സമ്പൂര്ണ്ണതയ്ക്കും അതീതമായി യോഗികള് ഇതിനെ വ്യാഖ്യാനിക്കുന്നു. എന്നിട്ടും നിരതിശയമായ ഈ ദിവ്യസത്ത് തന്റെ ഭക്തനെ ദര്ശിക്കാനായി വരുകയും അവന്റെ എളിയ പാര്പ്പിടത്തില് അവനെ സന്ധിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. മനസ്സും ശരീരവും വാക്കും ഹൃദയംഗമമായി സര്വേശ്വരനു സമര്പ്പിക്കപ്പെട്ട ഒരു ഭക്തന്, അവന്റെ അനന്യമായ ഭക്തിക്കു പാരിതോഷികമായി ലഭിക്കുന്നത്, സമൃദ്ധിയുടെ പൂങ്കാവനമായ സര്വേശ്വരനെത്തന്നെയാണ്. പ്രപഞ്ചം മുഴുവനും പുരുഷോത്തമന്റെ രൂപമാണെന്ന് ആത്മാര്ത്ഥമായി വിശ്വസിക്കുന്ന ഒഒരു വിശ്വാസിക്ക്, അവന് അഭയ സ്ഥാനമാണ്. അവര് വിനീതന്റെ കുലീനത്വമാണ്; ഗുണാതീതന്റെ ജ്ഞാമാണ്; നിസ്പൃഹരുടെ സാമ്രാജ്യത്തിലെ ആനന്ദമാണ്; സംതൃപ്തര്ക്കു വിളമ്പുന്ന ഭക്ഷണമാണ്; പരമോന്നതസ്ഥാനത്ത് എത്തുന്നതിനുള്ള ഭക്തിയുടെ രാജവീഥിയാണ്. അല്ലയോ അര്ജുനാ, ഇതെല്ലാം കൂടുതലായി വിശദീകരിച്ച് എന്റെ സമയം വ്യര്ത്ഥമാക്കുന്നത് എന്തിനാണ്?

ആത്മാവ് പരബ്രഹ്മത്തിലെത്തിചേരുമ്പോള് അതു പരബ്രഹ്മവുമായി താദാത്മ്യം പ്രാപിക്കുന്നു. ചൂടുവെള്ളം ശീതസമീരണനേറ്റു ശീതളമാകുന്നതുപോലെയോ, സൂര്യന് ഉദിക്കുമ്പോള് തമസ്സ് പ്രകാശമാകുന്നതുപോലെയോ, ഒരുവന് ബ്രഹ്മസ്ഥാനത്ത് എത്തുമ്പോള് അവന്റെ പ്രാപഞ്ചികമായ അസ്തിത്വംതന്നെ മോചനമായി മാറുന്നു. അഗ്നിയിലിടുന്ന വിറക് അഗ്നിയായി മാറുന്നു. പിന്നീട് അതിനെ തടിയായി തിരിച്ചറിയാന് കഴിയുന്നില്ല. പഞ്ചസാരയെ കരിമ്പാക്കി മാറ്റാന് സാധ്യമല്ല. പരശുമണി ഇരുമ്പിനെ സ്വര്ണ്ണമാക്കി മാറ്റുന്നു. മറ്റൊരു പദാര്ത്ഥത്തിനും അതിനെ വീണ്ടും ഇരുമ്പാക്കി മാറ്റാന് കഴിയുകയില്ല. നെയ് വീണ്ടും പാലായി മാറുകയില്ല. ഇപ്രകാരം, പരമാത്മാവുമായി ഐക്യം പ്രാപിച്ചുകഴിഞ്ഞാല് പിന്നെ തിരിച്ചുവരവുണ്ടാവില്ല. എന്റെ അത്യുന്നതമായ ആവാസസ്ഥാനം അതാണ്. മറഞ്ഞിരിക്കുന്ന ഈ രഹസ്യം ഞാന്ഇപ്പോള് നിനക്കു വെളിപ്പെടുത്തിത്തരിക്കുന്നു.

അദ്ധ്യായം എട്ട് :

അക്ഷരബ്രഹ്മയോഗം

ശ്ലോകം 23

യത്ര കാലേ ത്വനാവൃത്തി-
മാവൃത്തിം ചൈവ യോഗിനഃ
പ്രയാതാ യാന്തി തം കാലം
വക്ഷ്യാമി ഭരതര്ഷഭ.

അല്ലയോ അര്ജ്ജുന, ഏതു കാലത്തില് ദേഹത്തെ ത്യജിച്ചു പോകുന്ന യോഗികള് പുനര്ജന്മത്തെ പ്രാപിക്കുന്നില്ലയോ, അപ്രകാരംതന്നെ ഏതുകാലത്തില് ദേഹത്യാഗം ചെയ്തുപോകുന്നവര് പുനര്ജന്മത്തെ പ്രാപിക്കുന്നുവോ, കാലത്തെപ്പറ്റി ഞാന് പറയാം.

ഒരു യോഗി ദേഹം കൈവെടിയുന്ന സമയം അറിഞ്ഞാല് അയാള് മരണാനന്തരം എവിടെയാണ് എത്തിച്ചേര്ന്നതെന്ന് അനായാസേന ഗ്രഹിക്കാന് കഴിയും. ചിലപ്പോള് അശുഭമായ കാലത്തു ചിലര് ദേഹം വെടിയാന് ഇടയാകുന്നു അങ്ങനെയുള്ളവര് വീണ്ടും ജന്മം എടുക്കേണ്ടി വരുന്നു. എന്നാല് പുണ്യകാലത്തു മരിക്കാന് ഇടയാകുന്നവര് ബ്രഹ്മവുമായി ഒന്നുചേരുന്നു. തന്മൂലം തിരിച്ചുവരവും വരാതിരിക്കലും മരണസമയത്തെ ആശ്രയിച്ചിരിക്കുന്നു. സാന്ദര്ഭികമായി ശുഭമായ മരണസമയത്തെക്കുറിച്ച് ഞാന് നിന്നോടു പറയാം.

അല്ലയോ യോദ്ധാവേ, മരണം ആസന്നമാകുമ്പോള് ബുദ്ധിമാന്ദ്യം നുഴഞ്ഞുകയറുന്നു. എങ്കിലും ഒരു സത്യാന്വേഷിയുടെ കാര്യത്തില് ബുദ്ധിക്കു പരിഭ്രാന്തിയോ, ഓര്മ്മയ്ക്കു മങ്ങലോ, മനസ്സിനു നാശമോ സംഭവിക്കുന്നില്ല. ഇപ്രകാരം ശാരീരികമല്ലാത്ത ഈ ഇന്ദ്രിയജ്ഞാനം അനാമയമായി നിലനില്ക്കുന്നത് ഒരിക്കലെങ്കിലും ബ്രഹ്മത്തിന്റെ അവസ്ഥ അനുഭവിച്ചറിഞ്ഞതുകൊണ്ടാണ്.

എന്നാല് ഈ ബോധേന്ദ്രിയങ്ങള് മരണംവരെ ജാഗ്രതയായി തുടരണമെങ്കില് ശരീരത്തിനുള്ളിലെ അഗ്നി എരിയുന്നുണ്ടായിരിക്കണം. വെള്ളമോ കാറ്റോ വിളക്കു കെടുത്തിയാല്, ഏറ്റവും കാഴ്ചശക്തിയുള്ള കണ്ണിനുപോലും ഇരുട്ടില് ഒന്നും കാണാന് സാധ്യമല്ല. മരണസമയത്തു വായുവും കഫവും ക്രമാതീതമായി ശരീരത്തെ ആക്രമിക്കുമ്പോള് ശരീരത്തിലുള്ള അഗ്നിയുടെ ചൂട് നഷ്ടപ്പെടുന്നു. പ്രാണനു ജീവനില്ലാതിരിക്കുമ്പോള് ബുദ്ധിക്ക് എന്തുചെയ്യാന് കഴിയും? ആകയാല് ശരീരത്തിനു ചൂടില്ലാതെ ചേതനത്വം അതില് നിലനില്ക്കുകയില്ല.

ശരീരത്തില് നിന്നു ചൂടു വിട്ടുമാറിയാല് പിന്നീടത് കുതിര്ന്ന കളിമണ്ണിന്റെ ഒരു പിണ്ഡം മാത്രമാണ്. ഈ അവസ്ഥയില് ആത്മാവു നിസ്സഹായനായി അന്ധകാരത്തില് കിടന്നുഴലുന്നു. അങ്ങനെയുള്ള സന്ദര്ഭത്തില് എങ്ങനെയാണ് ഒരുവന് തന്റെ പൂര്വ്വകാല യോഗാനുഷ്ഠാനങ്ങളെപ്പറ്റി സ്മരിക്കുകയും, മരണശേഷം ബ്രഹ്മാവുമായി ഐക്യം പ്രാപിക്കുകയും ചെയ്യുക ?

അപ്പോള് അവന്റെ ചേതനത്വം കഫത്തിന്റെ ചെളിക്കുണ്ടില് പതിച്ച് ഇല്ലാതാവുകയും പഴയതും പുതിയതുമായ എല്ലാ ഓര്മകളും നശിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. അങ്ങനെ നിധി കണ്ടെത്തുന്നതിനുമുമ്പുതന്നെ കൈയ്യിലിരുന്ന വിളക്ക് അണഞ്ഞുപോയവനെപ്പോലെ, മരണത്തിനു മുമ്പുതന്നെ അവന്റെ എല്ലാ യോഗബലവും ക്ഷയിച്ചുപോകുന്നു. മരണസമയത്തുള്ള എല്ലാ ശക്തിയുടേയും ഉറവിടം ഈ അഗ്നിയാണ്.

അദ്ധ്യായം എട്ട് :

അക്ഷരബ്രഹ്മയോഗം

ശ്ലോകം 24

അഗ്നിര്ജ്യോതിരഹഃ ശുക്ലഃ
ഷണ്മാസാ ഉത്തരായണം
തത്ര പ്രയാതാ ഗച്ഛന്തി
ബ്രഹ്മ ബ്രഹ്മവിദോ ജനാഃ

അഗ്നിയേയും ജ്യോതിസ്സിനേയും പകലിനേയും വെളുത്തപക്ഷത്തേയും ഉത്തരായണമെന്ന ആറുമാസത്തേയും പ്രതിനിധാനം ചെയ്യുന്നദേവതമാരുടെ മാര്ഗ്ഗമാണ് ഉത്തരായണമാര്ഗ്ഗം. ഈ മാര്ഗ്ഗത്തില്കൂടി ദേഹമുപേക്ഷിച്ചു പോയിട്ടുള്ള ജനം പരബ്രഹ്മത്തെ പ്രാപിക്കുന്നു. എന്തന്നാല് അവര് ബ്രഹ്മജ്ഞാനികളാകുന്നു.

ശരീരത്തില് അഗ്നിയുടെ ചൂടുള്ളപ്പോള്, ശുക്ലപക്ഷത്തില്, പകല് സമയം, സൂര്യന് വടക്കോട്ടു ചരിക്കുന്ന ഉത്തരയണകാലത്തില്, ഇപ്രകാരമുള്ള ശുഭകരമായ സമയത്തു ശരീരം വെടിയുന്ന ബ്രഹ്മജ്ഞാനികള് ബ്രഹ്മവുമായി ഐക്യം പ്രാപിക്കുന്നു. അല്ലയോ അര്ജ്ജുന, ഈ സന്ദര്ഭത്തിനുള്ള പ്രത്യേകശക്തികൊണ്ട്, ഈ സമയം, ലക്ഷ്യത്തിലെത്തിച്ചേരാനുള്ള രാജവീഥിയാകുന്നു. ഇവിടെ ഒന്നാമത്തെ പടി അഗ്നിയും രണ്ടാമത്തേത് ജ്യോതിസ്സും മൂന്നാമത്തേത് പകല്സമയവും നാലാമത്തേത് ശുക്ലപക്ഷവും അവസാനത്തേത് ഉത്തരായണവുമാകുന്നു. ഈ സമയത്തു ദേഹം വെടിയുന്ന യോഗികള് മോചനം നേടുന്നു. ഇതാണ് ഏറ്റവും നല്ല മാര്ഗ്ഗം. ഇതിനു പ്രകാശത്തിന്റെ മാര്ഗ്ഗം എന്നു പറയുന്നു. ഇനിയും അശുഭകരമായ സമയത്തെക്കുറിച്ചു പറയാം. ശ്രദ്ധിക്കുക.

അദ്ധ്യായം എട്ട് :

അക്ഷരബ്രഹ്മയോഗം

ശ്ലോകം 25

ധൂമോ രാത്രിസ്തഥാ കൃഷ്ണഃ
ഷണ്മാസാ ദക്ഷിണായനം
തത്ര ചാന്ദ്രമസം ജ്യോതിര്
യോഗീ പ്രാപ്യ നിവര്ത്തതേ

ധൂമത്തേയും രാത്രിയേയും കറുത്ത പക്ഷത്തേയും ദക്ഷിണായനമെന്ന ആറുമാസത്തേയും പ്രതിനിധാനം ചെയ്യുന്ന ദേവതമാരുടെ മാര്ഗ്ഗമാണ് ദക്ഷിണായന മാര്ഗ്ഗം. ഈ മാര്ഗ്ഗത്തില് കൂടി ദേഹമുപേക്ഷിച്ചു പോയിട്ടുള്ള കര്മ്മയോഗി ചന്ദ്രപ്രകാശത്തോട് കൂടിയ സ്വര്ഗ്ഗലോകത്തെ പ്രാപിച്ച് ദേവന്മാരുമൊത്ത് സ്വര്ഗ്ഗസുഖങ്ങള് അനുഭവിച്ചശേഷം വീണ്ടും ഭൂമിയില് വന്നു ജനിക്കുന്നു.

ഒരുവന് ദേഹം വെടിയുന്ന സമയത്ത് വായുവും കഫവും അധികരിക്കയാണെങ്കില് മനസ്സ് അന്ധകാരംകൊണ്ടു മൂടുന്നു. അപ്പോള് ഇന്ദ്രിയങ്ങള് നിശ്ചേഷ്ടമാവുകയും ഓര്മ്മശക്തിനശിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ജഠരാഗ്നി അതിന്റെ ജ്വാലയില്ലാതെ വെറും പുകയായി അവശേഷിക്കുന്നു. തന്മൂലം ശരീരത്തിന്റെ ചേതനത്വം അമിഴ്ത്തപ്പെടുന്നു. കറുത്ത കാര്മേഘങ്ങളാല് ചന്ദ്രന് മറയ്ക്കപ്പെടുമ്പോള് മങ്ങിയ വെളിച്ചവും നേര്ത്ത തമസ്സും അനുഭവപ്പെടുന്നതു പോലെ, അവന് മരിച്ചില്ലെങ്കിലും ഐഹികജീവിതത്തിന്റെ അന്ത്യം പ്രതീക്ഷിച്ചു കൊണ്ടു ചലനമറ്റുകിടക്കുമ്പോള് , മനസ്സും ചിന്താശക്തിയും ഇന്ദ്രിയങ്ങളും ധൂമം ഹേതുവായി മരവിക്കുമ്പോള്, ജീവിതകാലത്തെ പ്രയത്നംകൊണ്ടു നേടിയ യോഗത്തിന്റെ നേട്ടങ്ങള് നഷ്ടപ്രായമാകുന്നു. കൈയിലുണ്ടായിരുന്നതു നശിച്ച ഒരുവനു പുതുതായി എന്തെങ്കിലും നേടിയെടുക്കാനുള്ള പ്രതീക്ഷ എങ്ങനെയാണുണ്ടാവുക? ഈ ലോകത്തില് നിന്നു വേര്പെടുമ്പോള് അവന്റെ അവസ്ഥ ഇപ്രകാരമാണ്. ഇത് അവന്റെ ആന്തരികസ്ഥിതി ആയിരിക്കുമ്പോള് , പുറമെ സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത് രാത്രിസമയവും മാസത്തിലെ കറുത്തപക്ഷവും സൂര്യന്റെ ദക്ഷിണായനത്തിലെ ഒരു മാസവുമാകുന്നു. ഇപ്രകാരം പുനര്ജന്മത്തിന് ഇടംനല്കുന്ന എല്ലാ വ്യവസ്ഥകളും ഒരുവന്റെ മരണസമയത്തു കോര്ത്തു സംയോജിക്കപ്പെടുമ്പോള്, എങ്ങനെയാണ് അവന് അക്ഷരവുമായി സാക്ഷാത്കാരം പ്രാപിക്കുക? ഈ സമയത്തു ദേഹം വെടിയുന്ന ഒരു യോഗി ചന്ദ്രമണ്ഡലത്തിലേക്കു പോവുകയും അവിടെനിന്നു മര്ത്ത്യലോകത്തിലേക്കു മടങ്ങിവരുകയും ചെയ്യുന്നു. അതുകൊണ്ടാണ് അശുഭകരമെന്നു ഞാന് പറഞ്ഞത്. ധൂമാദിമാര്ഗ്ഗം അവംലംബിക്കുന്ന ഒരുവന് വീണ്ടും ജനിക്കുന്നതിനു ഇടയാകുന്നു. ഇതിനു വിപരീതമായ അര്ച്ചിരാദി മാര്ഗ്ഗം അനായാസവും ഉത്തമവും, സ്വാഭാവികമായും ആനന്ദത്തിനും മോഹത്തിനും മോചനത്തിനും ഉപയുക്തവും ആകുന്നു.

കടപ്പാട് ഗുരു പരമ്പരയോട്

ഭഗവദ്ഗീത(part-50)

അദ്ധ്യായം എട്ട് :

അക്ഷരബ്രഹ്മയോഗം

ശ്ലോകം 16

ആബ്രഹ്മഭുവനാല്ലോകാഃ
പുനരാവര്ത്തിനോഽര്ജ്ജുന
മാമുപേത്യ തു കൗന്തേയ
പുനര്ജന്മ ന വിദ്യതേ

അല്ലയോ അര്ജുനാ! ബ്രഹ്മലോകം ഉള്പ്പെടെയുള്ള സകലലോകങ്ങളും പുനര്ജ്ജന്മത്തെ പ്രാപിക്കുന്നവയാകുന്നു. അല്ലയോ കുന്തീപുത്ര! എന്നാല് എന്നെ പ്രാപിക്കുന്നവര്ക്ക് പുനര്ജ്ജന്മമുണ്ടാകുന്നതല്ല.

ശ്രേഷ്ഠനായ ബ്രഹ്മാവിനു പോലും ജനനമരണങ്ങളില് നിന്നു രക്ഷപ്പെടാന് സാധ്യമല്ല. അപ്പോള് പിന്നെ ആ ബ്രഹ്മാത്മാവുമായി ഐക്യം പ്രാപിച്ചവന്റെ സ്ഥിതി പ്രത്യേകം പറയേണ്ടതില്ലല്ലോ. അവരും ജനനമരണങ്ങളുടെ പാതയില് കൂടി സഞ്ചരിച്ചേമതിയാകൂ. എന്നാല് മരണമടഞ്ഞവന് വയറുവേദന അനുഭവിക്കാന് ഇടയാകാത്തതുപോലെ, ഉറക്കമുണര്ന്നവന് ഉറക്കത്തില് കണ്ട സ്വപ്നത്തിലെ വെള്ളപ്പൊക്കത്തില് മുങ്ങിമരിക്കാത്തപോലെ, എന്നെ പ്രാപിച്ചവന് ജനനമരണങ്ങളുടെ പരിവൃത്തി ഒരിക്കലും അനുഭവിക്കാന് ഇടയാവുകയില്ല.

യഥാര്ത്ഥത്തില് നാമരൂപങ്ങളുള്ള സകല പ്രപഞ്ചത്തിന്റേയും ശിരസ്സിന്റെ സ്ഥാനമാണ് ബ്രഹ്മലോകത്തിനുള്ളത്. അതു ശാശ്വതമായഎല്ലാറ്റിന്റെയും അടിത്തറയാണ്. ത്രൈലോക്യമാകുന്ന ഉന്നതപര്വതത്തിന്റെ ഏറ്റവും ഉയര്ന്ന ശിഖരമാണ്. അവിടെ ബ്രഹ്മദേവന്റെ ഒരു ദിവസത്തിന്റെ ചെറിയ ഭാഗം മാത്രമേ ഇന്ദ്രന്റെ ആയുസ്സ് നിലനില്ക്കുകയുള്ളു. ഒരു ദിവസത്തില് മൊത്തം പതിന്നാല് ഇന്ദ്രന്മാരാണ് അവിടെ വരുകയും പോകുകയും ചെയ്യുന്നത്.

അദ്ധ്യായം എട്ട് :

അക്ഷരബ്രഹ്മയോഗം

ശ്ലോകം 17

സഹസ്രയുഗപര്യന്ത-
മഹര്യദ് ബ്രഹ്മണോ വിദുഃ
രാത്രിം യുഗസഹസ്രാന്താം
തേഽഹോരാത്രവിദോ ജനാഃ

ബ്രഹ്മാവിന്റെ ഒരു പകല് ആയിരം ചതുര്യുഗങ്ങളാണെന്നും അതുപോലെ രാത്രിയും ആയിരം ചതുര്യുഗങ്ങളാണെന്നും ആരറിയുന്നുവോ, അവര് അഹോരാത്രങ്ങളെ അറിയുന്നവരാകുന്നു (അവര് സര്വജ്ഞന്മാരാകുന്നുവെന്നര്ത്ഥം.)

ബ്രഹ്മാവിന്റെ ഒരു പകല് എന്നുപറയുന്നത് മനുഷ്യരുടെ ആയിരം ചതുര് യുഗങ്ങളാണ്. രാത്രിയുടെ ദൈര്ഘ്യവും അത്രതന്നെ വരും. ഇപ്രകാരം ദിനരാത്രങ്ങളുള്ള ബ്രഹ്മലോകത്തിന്റെ നഭോമണ്ഡലത്തില് കഴിച്ചുകൂട്ടുന്ന ഭാഗ്യവാന്മാര് മര്ത്ത്യ ലോകത്തിലേക്കു മടങ്ങിപ്പോകാതെ സ്വര്ഗ്ഗത്തില് ദീര്ഘനാളുകള് ആനന്ദകരമായി വസിക്കുന്നു. വിപുലമായ ഈ കാലചക്രത്തിന്റെ പരിധിയില് വരുന്ന നിസ്സാരന്മാരായ ദേവന്മാരുടെ കാര്യം എന്തു പറയാനാണ്? അവരില് മുഖ്യനായ ദേവേന്ദ്രന്റെ പരിതാപകരമായ ജീവിതദൈര്ഘ്യം തന്നെ നോക്കുക. ബ്രഹ്മദേവന്റെ ഒരു ദിവസത്തില് പതിന്നാല് ഇന്ദ്രന്മാരാണ് ഭരണാധികാരികളായി വരുന്നത്. എന്നാല് ബ്രഹ്മാവിന്റെ ഒരു പകലും രാത്രിയും സ്വന്തനേത്രങ്ങള്കൊണ്ടു കാണുന്നവരെ അഹോരാത്രജ്ഞാനികള് എന്നു വിളിക്കുന്നു.

അദ്ധ്യായം എട്ട് :

അക്ഷരബ്രഹ്മയോഗം

ശ്ലോകം 18

അവ്യക്താത് വ്യക്തയഃ സര്വ്വാഃ
പ്രഭവന്ത്യഹരാഗമേ
രാത്ര്യാഗമേ പ്രലീയന്തേ
തത്രൈവാവ്യക്ത സംജ്ഞകേ.

ശ്ലോകം 19

ഭൂതഗ്രാമഃ സ ഏവായം
ഭൂത്വാ ഭൂത്വാ പ്രലീയതേ
രാത്ര്യാഗമേഽവശഃ പാര്ത്ഥ
പ്രഭവത്യഹാരാഗമേ.

ബ്രഹ്മാവിന്റെ പകല് തുടങ്ങുന്നതോടെ പ്രകൃതിയുടെ അവ്യക്തസ്ഥിതിയില് നിന്നും എല്ലാ പ്രപഞ്ചനാമരൂപങ്ങളും ഒന്നൊന്നായി ആവിര്ഭവിക്കുന്നു. ബ്രഹ്മാവിന്റെ രാത്രി ആരംഭിക്കുന്നതോടെ ആ അവ്യക്തസ്ഥിതിയില്തന്നെ ഒന്നൊന്നായി വീണ്ടും ലയിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

അല്ലയോ അര്ജുന, മുമ്പുണ്ടായിരുന്ന പ്രാണിസമൂഹം തന്നെ പിന്നെയും പിന്നെയും ജനിച്ച് രാത്രിയുടെ ആരംഭത്തില് ലയത്തെ പ്രാപിക്കുന്നു. പിന്നെയും പകല് ആരംഭിക്കുമ്പോള് അതു കര്മ്മവശാല് പരാധീനമായിട്ടു ജനനത്തെ പ്രാപിക്കുന്നു- സകലപ്രപഞ്ചങ്ങളും പ്രളയകാലത്തു സൂക്ഷ്മമാവസ്ഥയെ പ്രാപിക്കുകയും സൃഷ്ടികാലത്തു സ്ഥൂലാവസ്ഥയെ പ്രാപിക്കുകയും ചെയ്യുന്നുവെന്നര്ത്ഥം.

ബ്രഹ്മാവിന്റെ ഒരു പകല് ഉദിക്കുമ്പോള് അവ്യക്തസ്ഥിതിയിലിരിക്കുന്ന പ്രകൃതിയില് നിന്നും എല്ലാ പ്രപഞ്ചരൂപനാമങ്ങളും ഓന്നൊന്നായി ആവിര്ഭവിക്കുന്നു. പകല് കഴിയുമ്പോള്, പ്രകടിതമാക്കപ്പെട്ട സൃഷ്ടിയാകുന്ന സാഗരം വറ്റി വരളുന്നു. വീണ്ടും ഉദയത്തില് അതു രൂപം കൊള്ളുന്നു. ശരല്ക്കാലത്തിന്റെ ആവിര്ഭാവത്തോടെ കാര്മുകില് വാനില് നിന്ന് അപ്രത്യക്ഷമാകുന്നു. ഗ്രീഷ്മകാലത്തിന്റെ അവസാനത്തോടെ അവ വീണ്ടും പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നു. അതുപോലെ ബ്രഹ്മാവിന്റെ പകല് തുടങ്ങുമ്പോള് ഈ പ്രപഞ്ചം നിലവില് വരുകയും നാലായിരം യുഗങ്ങളുടെ അവസാനം വരെ നിലനില്ക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഞാന് ഇതെല്ലാം നിന്നോടു പറയുന്നതിന്റെ ഉദ്ദേശം പ്രപഞ്ചത്തിന്റെ ഉല്പത്തിയും ക്ഷയവും ബ്രഹ്മലോകത്തിലെ ഒരു പകലും രാത്രിയുമായിട്ടാണ് നടക്കുന്നതെന്നു നിന്നെ അറിയിക്കാനാണ്. നോക്കുക, എത്രമഹത്തരമാണ് അതിന്റെ പരിമണം. സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ട ലോകങ്ങളത്രയും ബ്രഹ്മപുരിയെ ചൂഴ്ന്നു നില്ക്കുന്നവയാണ്. എന്നാല് ജനനമരണചക്രത്തിന്റെ അത്യുന്നത ശൃംഗവുമാണ്. അല്ലയോ അര്ജുന, പകല് ആരംഭിക്കുമ്പോള് ഈ പ്രപഞ്ചം വികസിക്കാന് തുടങ്ങുകയും രാത്രിയാകുന്നതോടെ അതിന്റെ പൂര്വാവസ്ഥയിലേക്കു മടങ്ങിപ്പോവുകയും ചെയ്യുന്നു. വൃക്ഷം വിത്തിനുള്ളില്അന്തര്ഹിതമായി ഇരിക്കുന്നതുപോലെയോ, കാര്മേഘം വാനത്തില് ലയിച്ചുചേരുന്നപോലെയോ, നാനാത്വം ഏകത്വത്തില് മുഴുകി ഐക്യം പ്രാപിക്കുന്ന അവസ്ഥയാണ് സമത്വം.

അദ്ധ്യായം എട്ട് :

അക്ഷരബ്രഹ്മയോഗം

ശ്ലോകം 20

പരസ്തസ്മാത്തു ഭാവോഽന്യോഽ-
വ്യക്തോ ഽവ്യക്താത് സനാതനഃ
യഃ സ സര്വ്വേഷു ഭൂതേഷു
നശ്യത്സു ന വിനശ്യതി.

എന്നാല് ആ അവ്യക്തത്തിനപ്പുറം ഇന്ദ്രിയങ്ങള്ക്കോ മനസ്സിനോ വ്യക്തമായി അനുഭവിക്കാന് കഴിയാത്തതും സനാതനവുമായ മറ്റൊരവ്യക്തഭാവം ഉണ്ട്. ആ (ബ്രഹ്മ) ഭാവം സകലഭൂതങ്ങള് നശിച്ചാലും നാശത്തെ പ്രാപിക്കുന്നില്ല.

ഇപ്രകാരമുള്ള ഒരവസ്ഥയില് , തൈരായിത്തീരുന്ന പാലിന്റെ നാമവും രൂപവും നഷ്ടപ്പെടുന്നതു പോലെ, സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ട ഒരു ജീവിയുടേയും ഛായപോലുമില്ലാത്തിടത്ത്, തുല്യമോ അതുല്യമോ അതുല്യമോ ആയ എന്തെങ്കിലും ഉണ്ടെന്ന് ആര്ക്കും പറയാന് സാധ്യമല്ല. പ്രപഞ്ചത്തിന്റെ വിഘടനം സംഭവിക്കുന്നതോടുകൂടി പ്രപഞ്ചം അപ്രത്യക്ഷമാകുന്നു. എന്നാല് സൃഷ്ടിക്കുമുമ്പ് ഉണ്ടാക്കുന്നതു പോലെ അതിന്റെ നിലനില്പ് തുടരുന്നു. അതിനെ അവ്യക്തമെന്നോ അപ്രകടിതമെന്നോ പറയുന്നു. അതു രൂപം പ്രാപിക്കുമ്പോള് വ്യക്തവും പ്രകടിതവുമായ പ്രപഞ്ചമാകുന്നു. ഇതില് ഒന്നു മറ്റൊന്നില് ഉള്പ്പെട്ടിരിക്കുന്നതുകൊണ്ട് ഇവ രണ്ടും വ്യത്യസ്തമായ അവസ്ഥകളല്ല. ഓരോന്നിന്റേയും അര്ത്ഥം പരസ്പരം ബന്ധപ്പെട്ടു കിടക്കുന്നു. യഥാര്ത്തില് ഈ നാമങ്ങള് പ്രതിഭാസങ്ങള് മാത്രമാണ്.

സ്വര്ണ്ണം ഉരുക്കുമ്പോള് അതു സ്വര്ണ്ണദണ്ഡായി അറിയപ്പെടുന്നു. എന്നാല് ആഭരണങ്ങളായി രൂപാന്തരപ്പെടുത്തുമ്പോള് അതിന്റെ ഘനസ്വരൂപം അപ്രത്യക്ഷമാകുന്നു. സ്വര്ണ്ണത്തില് ഇപ്രകാരമുള്ള രണ്ടു രൂപാന്തരങ്ങള് സംഭവിക്കുന്നതുപോലെ, പ്രകടിതമായതും അപ്രകടിതമായതുമായ പ്രപഞ്ചം ബ്രഹ്മത്തിന്റെ രണ്ടു രൂപങ്ങളാണ്. ബ്രഹ്മം സ്വയം പ്രകടിതമോ അപ്രകടിതമോ അല്ല. അതു നശിക്കുന്നതോ നശിപ്പിക്കാവുന്നതോ അല്ല. അത് ഇതിനെല്ലാം അതീതവും അനശ്വരമായി സ്വയം നിലനില്ക്കുന്നതുമാണ്. എഴുതിയിരിക്കുന്നതു മായിച്ചുകളഞ്ഞാലും എഴുത്തിലെവാക്കുകളുടെ അര്ത്ഥം മനസ്സില് തങ്ങിനില്ക്കുന്നതു പോലെ, പ്രപഞ്ചത്തിന്റെ രൂപത്തില് ദര്ശിക്കാന് കഴിയുന്ന ബ്രഹ്മം പ്രപഞ്ചത്തിനുനാശം സംഭവിക്കുമ്പോള് നശിക്കുന്നില്ല.

ശ്രദ്ധിക്കുക. തിരമാലകള് ഉയരുകയും താഴുകയും ചെയ്യുമ്പോഴും അതിലുള്ള ജലം എപ്പോഴും അതില്തന്നെ നിലനില്ക്കുന്നു. അതുപോലെ ജീവികള് നശിക്കുമ്പോഴും ബ്രഹ്മം അതിന്റെ അനശ്വരരൂപം നിലനിര്ത്തുന്നു. ആഭരണങ്ങള് ഉരുക്കുമ്പോഴും സ്വര്ണ്ണം നിലനില്ക്കുന്നതുപോലെ ജീവജാലങ്ങള് ക്ഷയിക്കുമ്പോഴും ബ്രഹ്മം അക്ഷയമായി നിലനില്ക്കുന്നു.

കടപ്പാട് ഗുരു പരമ്പരയോട്....bijupillai