വാല്മീകി രാമായണം
അയോദ്ധ്യാകാണ്ഡം-99

കൗസല്ല്യയുടെ അന്തപുരത്തിൽ ചെന്നു ഭരതൻ. ഭരതനെ കണ്ട് കൗസല്ല്യ പറഞ്ഞു നീ വന്നുവല്ലേ, ഞാൻ അറിഞ്ഞു. നിന്റെ മാതാവ് അതിക്രൂരമായ കാര്യങ്ങൾ ചെയ്ത് വലിയ പ്രയാസങ്ങളൊന്നും ഇല്ലാതെ നിനക്ക് രാജ്യാധികാരം വാങ്ങി തന്നല്ലോ. നന്നായി വരട്ടെ. സുഖമായിരിക്കു.

ഇതം തേ രാജ്യ കാമസ്യ
ഇതിൽപ്പരം ഒരു നികൃഷ്ടമായ അപമാനകരമായ വാക്ക് ഭരതനെ വിളിക്കാനില്ല, രാജ്യകാമൻ.

ഇത് കേട്ട് ഹൃദയം വിങ്ങി നിൽക്കുന്ന ഭരതന് വ്രണത്തിൽ സൂചി കുത്തുന്ന പോലെയുള്ള വേദനയാണ് അനുഭവപ്പെട്ടത്. ഒരു സർഗ്ഗം മുഴുവനും ഭരതന്റെ ആ വേദനയാണ് എഴുതിയിരിക്കുന്നത്. എന്നെ കാരണമാണ് ജ്യേഷ്ഠൻ വനവാസത്തിന് പോയതെങ്കിൽ ഈ ലോകത്തിലുള്ള സകല പാപങ്ങളും എന്റെ മേൽ വീഴട്ടെ എന്ന് ഭരതൻ വിലപിക്കുന്നു.

കൃത ശാസ്ത്രാനുകാ ബുദ്ധിഹി
മാ ഭൂതസ്യ കഥാചന
സത്യസന്ധാ സദാം ശ്രേഷ്ഠാം
യസ്യാര്യോനുമതേ ഗതഹ
പ്രൈശം പാപ്യാതി സാമ്യാതു
സൂര്യം ച പ്രതി മേഘതു
ഹന്തു പാദേനഗാ സുക്താം
യസ്യാര്യോനുമതേ ഗതഹ
ധർമ്മ ശാസ്ത്രത്തിൽ ഓരോ പാപത്തിനും വിധിച്ചിരിക്കുന്ന ഗതി, അതെല്ലാം എന്റെ മേൽ വന്ന് വീഴട്ടെ, ഞാനാണ് ജ്യേഷ്ഠന് ഈ ഗതി വരുത്തിയതെങ്കിൽ എന്ന് ഭരതൻ പറയുന്നു.

കൗസല്ല്യ ഭരതനെ സന്ദേഹപ്പെട്ടതിൽ ദു:ഖിക്കുന്നു. മതി മകനെ ഒരു ദു:ഖം തന്നെ താങ്ങാനാകുന്നില്ല. രാമൻ വനത്തിൽ പോയി എന്നതിനേക്കാൾ നിന്നെ ഞാൻ സംശയിച്ചു എന്നതാണ് വലിയ പാപം. ഇരുപത്തിയേഴ് ശ്ലോകങ്ങൾ ഭരതൻ ഓരോ പാപത്തെ എണ്ണി പറഞ്ഞ് വിധിയെ ആവാഹിച്ച് തനിക്ക് മേൽ വീഴ്ത്തുന്നു. ഇത് കേട്ട് കൗസല്ല്യ ഇതിൽ കൂടുതൽ എന്നെ ദു:ഖിപ്പിക്കരുത് ഭരതാ ഞാൻ നിന്നോട് അപരാധമാണ് ചെയ്തതെന്ന് പറഞ്ഞ് ആശ്ലേഷിക്കുന്നു.

വസിഷ്ഠ മഹർഷി ദശരഥന്റെ അന്ത്യ കർമ്മങ്ങൾ നിർവ്വഹിക്കാനായി ഭരതനെ സമീപിക്കുന്നു. ഭരതൻ പറഞ്ഞു എന്റെ പിതാവ് കൈകേയി മാതാവിനൊപ്പം എന്നേയും ഉപേക്ഷിച്ചു പോയല്ലോ. മകന്റെ സ്ഥാനം നഷ്ടപ്പെട്ട ഞാനെങ്ങനെ അന്ത്യ സംസ്കാരങ്ങൾ ചെയ്യും. ഭരതനെ വസിഷ്ഠർ സമാധാനിപ്പിച്ചു.

രാത്രി സ്വന്തം മുറിയിൽ ഉറങ്ങുന്നതിന് മുൻമ്പായി കരയുന്നു ഭരതൻ.
മന്ഥര പ്രഭവ തീവ്രഹാം
കൈകേയി ഗ്രാഹ സങ്കുലഹ
വരദാനം മയോക്ഷോഭ്യോ
അമജയത് ശോക സാഗരഹ
മന്ഥരയിൽ നിന്ന് ഉണ്ടായി, കൈകേയി എന്ന തിമിംഗലവും മറ്റുമുള്ള വരദാനമാകുന്ന ശോക കടലിൽ ഞാൻ മുങ്ങി കിടക്കുന്നു. പ്രഭാതത്തിൽ ഒരു രാജാവിനെ ഉണർത്തുന്ന പോലെ സേവകർ വന്ന് ഉണർത്തി ഭരതനെ. രാജാ എന്ന് സംബോധന ചെയ്തു. ഇത് കേട്ട് കിടക്കയിൽ ഇരുന്നു കൊണ്ട് തന്നെ ഭരതൻ ഉച്ചത്തിൽ പറയുന്നു ഞാൻ രാജാവല്ല .😔എന്നെ ഇനി മേൽ അങ്ങനെ വിളിക്കരുത്. ഇപ്പോൾ തന്നെ രാമനെ തിരികെ കൊണ്ടു വരണം അതിന് വേണ്ട എല്ലാ സജ്ജീകരണങ്ങളും ചെയ്യുന്നു.
വലിയ അക്ഷൗഹിണി സൈന്യം ,ചതുരംഗ പടയും, ജനങ്ങളും രാമനെ തിരികെ കൊണ്ടു വരാനായി പുറപ്പെട്ടു. പോകുന്ന വഴിയെല്ലാം കിണറ് കുത്തി, കുളം വെട്ടി, മാർഗ്ഗം തെളിച്ച് ജനങ്ങളും ഋഷികളും ഭരതന്റെ കൂടെ ചേർന്ന് യാത്രയായി.

Nochurji 🙏 🙏
Malini dipu