പ്രപഞ്ചത്തിൽ എണ്ണമറ്റ ജീവജാലങ്ങളുണ്ട്. അവയുടെ പ്രവർത്തനരീതികൾ വ്യത്യസ്തമാണ്. ഒരേ വർഗ്ഗത്തിലുള്ള ജീവികൾക്കിടയിൽ തന്നെ എത്ര എത്ര അവസ്ഥാന്തരങ്ങൾ, ഇതിനെല്ലാമുള്ള കാരണങ്ങൾ എന്താണ്? ജീവൻ, മനസ്സ്, ആത്മാവ്, ഈ അവസ്ഥകൾ ഓരോ ജീവിക്കും വ്യത്യസ്തരീതിയിലാണ്. ജീവൻ ശരീരതോടും, മനസ്സ് ആത്മാവിനോടും ബന്ധപെട്ടിരിക്കുന്നു. മനസ്സിന്റ പ്രവർത്തനo ആത്മാവിന്റെ നിയന്ത്രണത്തിലാണ്. ആത്മാവ് പലജന്മങ്ങലൂടെ  കർമ്മ ശേഷിക്കനുസരിച് നിലകൊള്ളുന്നു. ഇതാണ് ജീവ രഹസ്യം. സത്വ രജ തമോ ഗുണങ്ങളുടെ ആവീർഭാവവും മേൽ പറഞ്ഞ വിധത്തിൽ ഉണ്ടായതാണ്.